Σε μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό eBioMedicine, ερευνητές διερεύνησαν το γενετικό υπόβαθρο της ασθενοζωοσπερμίας, που είναι μια από τις βασικές αιτίες της ανδρικής υπογονιμότητας.
Τι είναι η ασθενοσπερμία
Η ασθενοζωοσπερμία είναι μια παθογένεια όπου η κινητικότητα του σπέρματος είναι σοβαρά μειωμένη, καθιστώντας το κατά τα άλλα γόνιμο σπέρμα ανίκανο να φτάσει επιτυχώς στο ωάριο για να το γονιμοποιήσει. Δυστυχώς, η γενετική αιτιολογία και η μοριακή παθογένεια στην οποία στηρίζεται η ασθενοζωοσπερμία παραμένουν ελάχιστα κατανοητές. Μια νέα έρευνα, όμως, φαίνεται ότι ρίχνει περισσότερο φως.
Πώς εμπλέκονται τα γονίδια
Κατά την διάρκεια αυτής της μελέτης, οι ερευνητές μελέτησαν ένα ένζυμο, την αδενυλική κινάση 9 (AK9), που είναι απαραίτητο κατά τη διαδικασία της γονιμοποίησης. Πιο συγκεκριμένα, το ένζυμο αυτό εμπλέκεται στον μεταβολισμό της ενέργειας του σπέρματος και στην ομοιόσταση των κυτταρικών νουκλεοτιδίων, επιτρέποντας στο σπέρμα να κολυμπήσει προς το ωάριο ακόμη και κάτω από δύσκολες συνθήκες. Υπενθυμίζουμε ότι η κινητικότητα του σπέρματος οφείλεται εξ ολοκλήρου στην κίνηση του μαστιγίων των σπερματοζωαρίων. Η τριφωσφορική αδενοσίνη (ATP) είναι η κύρια πηγή αυτής της ενέργειας, που παράγεται από το μαστίγιο μέσω γλυκόλυσης και από τα μιτοχόνδρια του σπέρματος μέσω οξειδωτικής φωσφορυλίωσης.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι μεταλλάξεις στο γονίδιο κωδικοποίησης AK9 μπορεί να προκαλέσουν σοβαρή υπογονιμότητα, όχι μόνο στις έρευνες που διεξήγαν με ποντίκια, αλλά και στις αντίστοιχες μελέτες που συμμετείχαν άνθρωποι. Αυτό σημαίνει ότι άνδρες που έχουν γεννηθεί με μεταλλάξεις στο γονίδιο ΑΚ9 μπορεί να αντιμετωπίσουν προβλήματα γονιμότητας.
Έρευνες σε μοντέλα αρσενικών ποντικών έχουν δείξει ότι οι αλλοιώσεις σε οποιαδήποτε από τις προαναφερθείσες οικογένειες γονιδίων στο σπέρμα οδηγούν σε σοβαρή βλάβη στην παραγωγή ενέργειας, επιβραδύνοντας την κινητικότητα του σπέρματος, πράγμα που προκαλεί ασθενοζωοσπερμία.
Πώς κληρονομείτε το γονίδιο που προκαλεί πρόβλημα υπογονιμότητας στους άνδρες
Στη μελέτη που διεξήχθη στο Νοσοκομείο Γυναικών και Παίδων του Πανεπιστημίου Xiamen της Κίνας συμμετείχαν 165 άνδρες που παρουσίαζαν ιδιοπαθή ασθενοζωοσπερμία και 200 άνδρες με φυσιολογική γονιμότητα. Από τα 165 άνδρες η γενετική ανάλυση αποκάλυψε πέντε μεταλλάξεις στο γονίδιο AK9. Από αυτές, δύο παρουσίασαν ομόζυγες μεταλλάξεις και βρέθηκαν να προέρχονται από μη συγγενείς οικογένειες.
Συνολικά, αυτά τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι οι μεταλλάξεις του γονιδίου AK9 κληρονομούνται από γονικούς ετερόζυγους φορείς ακολουθώντας Μεντελικά πρότυπα και ως εκ τούτου οι μεταλλάξεις είναι υπολειπόμενες.
Υπάρχει θεραπεία;
Η εν λόγω έρευνα είχε και δεύτερη φάση μελέτης. Στους άνδρες που αναγνωρίστηκαν ότι έχουν μεταλλάξεις στο γονίδιο AK9 ως αιτία υπογονιμότητας και ασθενοζωοσπερμίας, πραγματοποιήθηκε ενδοκυτταροπλασματική έγχυση σπέρματος (ICSI) ή αλλιώς μικρογονιμοποίηση, μια διαδικασία μέσω της οποίας το σπέρμα εξάγεται από τον δότη και εισάγεται απευθείας σε ένα ωάριο.
Η ICSI που πραγματοποιήθηκε τόσο σε ποντίκια με ασθενοζωοσπερμία όσο και σε ανθρώπους, έδειξε επιτυχή αποτελέσματα. Τρεις από τους πέντε άνδρες ασθενείς με ασθενοζωοσπερμία συμμετείχαν στη μελέτη, με όλες τις περιπτώσεις να καταλήγουν σε επιτυχή εγκυμοσύνη και στον τοκετό υγιών μωρών μετά από εφαρμογή μικρογονιμοποίσης.
Το εύρημα αυτό υποδεικνύει ότι το γονίδιο AK9 επηρεάζει μόνο την κινητικότητα του σπέρματος και τις ενεργειακές μεθόδους, αλλά δεν μεταβάλλει την ικανότητα γονιμοποίησης των σπερματοζωαρίων. Η μικρογονιμοποίηση (ICSI) μπορεί έτσι να χρησιμοποιηθεί σε μελλοντικές κλινικές δοκιμές σε περιπτώσεις υπογονιμότητας σε ζευγάρια των οποίων ο άνδρας σύντροφος έχει μεταλλάξεις στο γονίδιο AK9.
