Σχέση ηλικίας και γονιμότητας
Ηλικία και γονιμότητα
Ο ρόλος της ηλικίας της γυναίκας στη γονιμότητα
Είναι γνωστό σχεδόν σε όλους ότι η γονιμότητα εξαρτάται από πολλούς παράγοντες και η ηλικία της γυναίκας είναι ίσως ο σημαντικότερος από αυτούς.
Ακόμα και όσοι δεν έχουν ειδικές γνώσεις γνωρίζουν ότι οι νεότερες γυναίκες συνήθως μπορούν να συλλάβουν πιο εύκολα (υπάρχουν βέβαια και κάποιες εξαιρέσεις).
Επειδή, όμως, το ζήτημα αυτό είναι αρκετά περίπλοκο, αλλά και ευαίσθητο, είναι αναγκαίο να παρουσιαστούν τα σχετικά επιστημονικά δεδομένα για να λυθούν οι όποιες παρεξηγήσεις.
Ας ξεκινήσουμε με το παρακάτω διάγραμμα, το οποίο απεικονίζει τις πιθανότητες σύλληψης κάθε μήνα ανάλογα με την ηλικία της γυναίκας, είναι χαρακτηριστικό:
Στον οριζόντιο άξονα βρίσκεται η ηλικία της γυναίκας.
Στον κάθετο άξονα βρίσκεται η πιθανότητα σύλληψης κάθε μήνα.
Από το διάγραμμα φαίνεται ότι η πιθανότητα σύλληψης είναι μεγαλύτερη (περίπου 25% κάθε μήνα) όταν η γυναίκα είναι 22-25 ετών.
Έπειτα η γονιμότητα μειώνεται με αργό ρυθμό μέχρι περίπου τα 33 έτη (18% πιθανότητα σύλληψης κάθε μήνα) και με πιο γρήγορο ρυθμό στα 33-38 έτη (περίπου 12% πιθανότητα σύλληψης κάθε μήνα).
Από τα 39 έτη και μετά, η γονιμότητα μειώνεται με ταχύ ρυθμό και στην ηλικία των 45 ετών είναι εξαιρετικά χαμηλή (λιγότερο από 5% πιθανότητα σύλληψης κάθε μήνα).
Και γιατί συμβαίνει αυτό;
Επειδή κάθε γυναίκα από τη γέννησή της έχει ήδη στις ωοθήκες της το σύνολο των ωαρίων που πρόκειται να χρησιμοποιήσει στη διάρκεια της ζωής της. Δηλαδή κάθε γυναίκα με το που ξεκινάει να έχει περίοδο, αρχίζει να χρησιμοποιεί τα ήδη αποθηκευμένα ωάριά της (περίπου 400.000 κατά μέσο όρο), τα οποία μειώνονται με σταθερό ρυθμό.
Με άλλα λόγια, τα ωάρια δεν παράγονται συνεχώς (όπως τα σπερματοζωάρια). Οι ωοθήκες είναι αποθήκες ωαρίων κι όχι εργοστάσια που φτιάχνουν συνεχώς καινούρια (όπως γίνεται με τους όρχεις και τα σπερματοζωάρια).
Και δεν είναι μόνο αυτό:
Με κάθε κύκλο χάνεται σημαντικός αριθμός ωαρίων.
Είναι ενδεικτικό ότι ο αριθμός των άγουρων ωαρίων που ξεκινούν να ωριμάζουν σε κάθε κύκλο είναι περίπου 1000.
Και τελικά, από τα 1000 μόνο 1 ωάριο (ή σπανίως 2) θα ωριμάσει πλήρως και θα φτάσει στην ωορρηξία.
Τα υπόλοιπα ωάρια βγαίνουν από το ‘παιχνίδι της αναπαραγωγής’ και απομακρύνονται από το σώμα.
Επομένως, κάθε γυναίκα στη διάρκεια της αναπαραγωγικής της ζωής έχει περίπου 400 ευκαιρίες να συλλάβει (όσες και οι κύκλοι της από την έναρξη της περιόδου μέχρι την εμμηνόπαυση).
ΠΑΡΑΚΑΛΩ ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΟ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΑΛΛΗ ΜΙΑ ΦΟΡΑ
Αξίζει να τονιστεί εδώ ότι όλα τα ωάρια δεν είναι ίδια.
Υπάρχουν περισσότερα ποιοτικά και λιγότερο ποιοτικά ωάρια.
Και αυτό που συμβαίνει είναι ότι ΣΥΝΗΘΩΣ τα καλύτερα ωάρια ωριμάζουν όταν η γυναίκα είναι νεότερη, ενώ τα λιγότερο καλά ωάρια ωριμάζουν σε μεγαλύτερη ηλικία.
Από την άλλη πλευρά, ας τονίσουμε εδώ ότι η ηλικία της γυναίκας δεν είναι ο απόλυτος δείκτης γονιμότητάς της, όπως πιστευόταν παλιότερα.
Σε κάποιες περιπτώσεις, η ‘ηλικία των ωοθηκών’ μπορεί να είναι διαφορετική από την ηλικία της γυναίκας.
Με άλλα λόγια, η βιολογική ηλικία δεν ταυτίζεται πάντα με τη χρονολογική ηλικία.
Κάθε γυναίκα δεν μεγαλώνει με τον ίδιο τρόπο. Όπως λοιπόν υπάρχουν γυναίκες που φαίνονται νεότερες από άλλες (ενώ έχουν την ίδια ηλικία), έτσι και κάποιες γυναίκες είναι πιο γόνιμες από άλλες (ενώ έχουν την ίδια ηλικία).
Το αποτέλεσμα είναι ότι οι ωοθήκες κάποιων γυναικών είναι λιγότερο γόνιμες από όσο θα περίμενε κανείς με βάση την χρονολογική τους ηλικία.
Δηλαδή κάποιες γυναίκες συμπεριφέρονται (από τη σκοπιά της γονιμότητας) σαν να έχουν μεγαλύτερη ηλικία από ότι δείχνει η ταυτότητά τους.
Αυτό σημαίνει ότι π.χ. μια γυναίκα 30 ετών μπορεί να έχει ωάρια που αντιστοιχούν σε μια γυναίκα 40 ετών. Ή μια γυναίκα 33 ετών μπορεί να έχει πρόωρη εμμηνόπαυση!
Μελέτες έχουν δείξει ότι υπάρχει κάποια κληρονομικότητα σε αυτό (π.χ. μια γυναίκα με πρόωρη εμμηνόπαυση μπορεί να έχει κόρη με πρόωρη εμμηνόπαυση).
Προκειμένου να αξιολογηθεί η πραγματική ‘ηλικία των ωοθηκών’ μπορεί να γίνει μέτρηση μιας ειδικής ορμόνης (ΑΜΗ), η οποία ελέγχει το απόθεμα των ωοθηκών σε ωάρια.
Και σε κάθε περίπτωση, είναι αναγκαίο η αντιμετώπιση κάθε γυναίκας να είναι εξατομικευμένη και να μην εξαρτάται αποκλειστικά από την ηλικία της.
Η επιστήμη μπορεί να προσφέρει λύσεις για κάθε γυναίκα που να ανταποκρίνονται στις δικές της ανάγκες.
Αθανάσιος Σιώζος MD, MRCOG
Μαιευτήρας – Χειρουργός Γυναικολόγος
Μέλος Βρετανικού Κολεγίου Μαιευτήρων Γυναικολόγων
Εξειδίκευση στην Υπογονιμότητα και στην Αναπαραγωγική Ενδοκρινολογία