Από το 2009 ο αριθμός των παιδιών που έχουν συλληφθεί από δότες και γεννήθηκαν στο Ηνωμένο Βασίλειο έχει υπερτριπλασιαστεί. Σήμερα 1 στις 170 γεννήσεις στη Μ. Βρετανία είναι παιδί που προέρχεται από δότη σπέρματος ή ωαρίου, σύμφωνα με την Πρόεδρο της Αρχής Ανθρώπινης Γονιμότητας και Εμβρυολογίας (HFEA) Julia Chai. Ένας λόγος της πρόσφατης αύξησης οφείλεται στην ανάγκη να χρησιμοποιήσουν σπέρμα δότη οι μόνες γυναίκες που θέλουν να γίνουν μητέρες, αλλά και οι γυναίκες σε σχέσεις του ιδίου φύλου.
Η σημαντική νομική αλλαγή που ισχύει από φέτος στη Μ. Βρετανία αφορά την κατάργηση της ανωνυμίας των δοτών. Σύμφωνα με τη νέα νομοθεσία, τα παιδιά που έχουν συλληφθεί από δότες και φτάνουν τα 18 έτη θα έχουν πρόσβαση στην ταυτοποίηση πληροφοριών σχετικά με τους δότες τους.
Από την ανωνυμία στη διαφάνεια
Αυτό σηματοδοτεί μια νέα εποχή, αντανακλώντας την αλλαγή στη στάση απέναντι στη διάθεση των δοτών και τα δικαιώματα των παιδιών που γεννιούνται με τη χρήση γενετικού υλικού από δότες. Η Nina Barnsley, διευθύντρια του Donor Conception Network (DCN), μιας φιλανθρωπικής οργάνωσης που προσφέρει πληροφορίες και υποστήριξη σε άτομα που έχουν συλληφθεί από δότες λέει ότι οι απόψεις σχετικά με τον τρόπο διαχείρισης των πληροφοριών που αφορούν τη δωρεά έχουν αλλάξει πάρα πολύ από την ίδρυση του DCN το 1993. Από την απόλυτη μυστικότητα και ανωνυμία που ήταν κανόνας τότε, και με τη γενική πεποίθηση ότι δεν υπήρχε καμία ανάγκη να ενημερώνονται τα παιδιά που έχουν συλληφθεί από δότες για την προέλευσή τους, περνάμε σήμερα σε μια κουλτούρα αυξανόμενης διαφάνειας με τους περισσότερους να πιστεύουν όχι μόνο ότι είναι καλύτερο, αλλά ότι είναι και πιο σωστό τα παιδιά να μπορούν να μάθουν τις πληροφορίες που χρειάζονται.
Τι δείχνει η έρευνα για τα παιδιά που προέρχονται από δότες
Η Susan Golombok, ομότιμη καθηγήτρια οικογενειακής έρευνας στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, μελετά οικογένειες που έχουν συλληφθεί από δότες από τη δεκαετία του 1980. Το έργο της είναι πολύ καθησυχαστικό για όποιον είναι πραγματικά περίεργος για την ευημερία των παιδιών που έχουν συλληφθεί με αυτόν τον τρόπο. Η μελέτη της δείχνει ότι παιδιά που γεννήθηκαν με τη χρήση γενετικού υλικού από δότες έχουν καλή ψυχική υγεία και ευεξία και καλές σχέσεις με τους γονείς τους, εφάμιλλες των παραδοσιακών οικογενειών. Όπως η ίδια τονίζει, αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία δεν είναι το αν σχετίζονται γενετικά οι γονείς με τα παιδιά τους – αλλά μάλλον η ποιότητα των σχέσεων μέσα στην οικογένεια.
Όπως όμως εξηγεί, τα παιδιά που γνωρίζουν για τη σύλληψη τους με δότη από την αρχή τείνουν να προσαρμόζονται πολύ καλύτερα από εκείνα στα οποία γίνεται η αποκάλυψη τυχαία ή αργότερα στη ζωή τους. Σε κάποια από αυτά τα παιδιά η αποκάλυψη αυτή μπορεί να προκαλέσει μεγάλο πρόβλημα στις οικογένειες. Όπως η ίδια τονίζει: «Αυτού του είδους οι καταστάσεις, αφήνουν το άτομο που έχει συλληφθεί από δότη να αισθάνεται ότι όλη του ζωή έχει χτιστεί σε ένα ψέμα. Γι’ αυτό είναι καλύτερα να γνωρίζουν τα παιδιά από νωρίς την αλήθεια».
Ποιες είναι η πληροφορίες που μπορούν να μάθουν τα παιδιά αυτά
Από την άλλη, το αυξανόμενο ενδιαφέρον για τη γενετική στην υγειονομική περίθαλψη έχει οδηγήσει πολλούς ανθρώπους να υποστηρίξουν το αδιαμφισβήτητο δικαίωμα ενός ατόμου στην ενημέρωση σχετικά με την προέλευσή του, με αποτέλεσμα να οδηγηθούμε στην αλλαγή νομοθεσίας στο Ηνωμένο Βασίλειο το 2005, η οποία τερμάτισε την ανωνυμία του δότη και εισήγαγε την «απελευθέρωση ταυτότητας» κατά την ενηλικίωση του παιδιού. Αυτό σημαίνει ότι μόλις τα παιδιά που γεννιούνται από δότες γίνουν 18 ετών μπορούν να ζητήσουν το όνομα, την ημερομηνία γέννησης και την τελευταία γνωστή ταχυδρομική διεύθυνση των δοτών από το HFEA. Έτσι, τα παιδιά που θα γίνουν 18 φέτος στην Βρετανία είναι η πρώτη ομάδα που μπορεί να πάρει πλέον νόμιμα αυτές τις πληροφορίες.
