Τρόποι βελτίωσης της γυναικείας γονιμότητας
Κάθε γυναίκα που προσπαθεί να συλλάβει, θέλει να γνωρίζει τους τρόπους με τους οποίους μπορεί να ενισχύσει τη γονιμότητά της, αυξάνοντας παράλληλα τις πιθανότητες μίας εγκυμοσύνης χωρίς επιπλοκές και της γέννησης ενός υγιούς παιδιού.
Όλα τα πρόσφατα επιστημονικά δεδομένα καταλήγουν στο συμπέρασμα πως αυτό μπορεί να επιτευχθεί με την κατάλληλη προγεννητική προετοιμασία, που είναι προτιμότερο να ξεκινάει 3 με 6 μήνες πριν τις πρώτες προσπάθειες τεκνοποίησης (ή ιδανικά ακόμα και 1 χρόνο πριν).
Αρχικά, θα πρέπει να θυμόμαστε πως η γονιμότητα της εκάστοτε γυναίκας, ανά πάσα στιγμή, αποτελεί το αποτέλεσμα μίας ισορροπίας ανάμεσα στο γενετικό υλικό και του περιβάλλοντός της. Κι ενώ δεν είμαστε (ακόμα) σε θέση να αλλάξουμε το γενετικό υλικό, μπορούμε ωστόσο να το επηρεάσουμε επιγενετικά και να προστατέψουμε ή να ενισχύσουμε τη γονιμότητα βελτιώνοντας κάποιες παραμέτρους και ακολουθώντας έναν υγιεινό τρόπο ζωής.
Να λοιπόν τι μπορείτε να κάνετε:
Ξεκινήστε την προετοιμασία του σώματός σας όσο πιο άμεσα γίνεται. Το μικροπεριβάλλον των ωαρίων που βρίσκονται μέσα στις ωοθήκες χρειάζεται χρόνο για να μπορέσει να βελτιωθεί και να επηρεάσει θετικά την ποιότητά τους. Κάθε θετική αλλαγή στις συνήθειές σας, μπορεί να επιφέρει πολλαπλά οφέλη στη γονιμότητά σας.
Το κάπνισμα, το αλκοόλ και η υπερβολική κατανάλωση καφεΐνης, έχει αποδειχθεί επιστημονικά πως έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην αναπαραγωγική ικανότητα της γυναίκας. Είναι λοιπόν πολύ σημαντικό να σταματήσετε το κάπνισμα και την κατανάλωση αλκοόλ και να περιορίσετε την καφεΐνη στο ελάχιστο.
Δώστε προσοχή στο βάρος σας, καθώς το υπερβολικό βάρος και ένας υψηλός Δείκτης Μάζας Σώματος φαίνεται πως επηρεάζουν αρνητικά τη γυναικεία γονιμότητα. Όπως είναι γνωστό, η ορμονική ισορροπία είναι απαραίτητη για την ομαλότητα του έμμηνου κύκλου. Οι υπέρβαρες γυναίκες έχουν υψηλότερα επίπεδα μιας ορμόνης που ονομάζεται «λεπτίνη», η οποία παράγεται στον λιπώδη ιστό. Αυτό, μπορεί να διαταράξει την ισορροπία των ορμονών και να οδηγήσει σε μειωμένη γονιμότητα. Το φαινόμενο αυτό είναι συχνό στις γυναίκες με Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών, που χαρακτηρίζεται από διαταραχές στην ωορρηξία. Συζητήστε με τον γιατρό σας για το τι είναι το καλύτερο για εσάς και ακολουθήστε ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα διατροφής που θα σας βοηθήσει να φτάσετε στο επιθυμητό βάρος.
Είστε πραγματικά αυτό που τρώτε και αυτό ισχύει και στην περίπτωση της γονιμότητας. Η αναπαραγωγική υγεία καθορίζεται σε πολύ μεγάλο βαθμό από τον τρόπο διατροφής, κυρίως λόγω του σημαντικού ρόλου που παίζουν κάποια μικροθρεπτικά συστατικά σε επιγενετικούς μηχανισμούς που είναι υπεύθυνοι για την προστασία του γενετικού υλικού (DNA) τόσο των γονέων, όσο και του αναπτυσσόμενου εμβρύου. Είναι λοιπόν βασικό να εφοδιάζετε το σώμα σας με την καλύτερη τροφή. Σύμφωνα δε με μία πολύ πρόσφατη επιστημονική μελέτη, όσα περισσότερα φρούτα καταναλώνετε σε καθημερινή βάση, τόσο γρηγορότερα μπορεί να συλλάβετε.
Εκμεταλλευτείτε τις νέες τεχνολογίες. Μία σύγχρονη, πολλά υποσχόμενη προσέγγιση στον τομέα της γονιμότητας αποτελεί η διατροφογενωμική επιστήμη. Πρόκειται για ένα προηγμένο τεστ γενετικής ανάλυσης, το οποίο οδηγεί σε μία διατροφή που ταιριάζει στη γενετική ταυτότητα της κάθε γυναίκας και που μπορεί να επηρεάσει θετικά τη γονιμότητα.
Αντιμετωπίστε εγκαίρως τυχόν προβλήματα υπογονιμότητας ή άλλα προβλήματα υγείας. Η ενδομητρίωση και το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών, που επηρεάζουν σημαντικό ποσοστό γυναικών σε παγκόσμιο επίπεδο στα αναπαραγωγικά τους χρόνια, αποτελούν δύο από τις πιο βασικές αιτίες υπογονιμότητας. Όσο πιο έγκαιρα πραγματοποιηθεί η διάγνωση τους, τόσο μεγαλύτερο το όφελος και η δυνατότητα για βελτίωση της γονιμότητας. Επιπλέον, η αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα Hashimoto, ο διαβήτης, η υπέρταση καθώς και άλλα προβλήματα υγείας, μπορεί να είναι αυτά που επιβαρύνουν τη γονιμότητα, ακόμα και αν δε συνυπάρχει κάποια άλλη ασθένεια του αναπαραγωγικού συστήματος. Στην περίπτωση αυτή, ένα λεπτομερές ιατρικό ιστορικό αποτελεί το πλέον χρήσιμο εργαλείο στα χέρια του ειδικού ιατρού, ο οποίος θα αξιολογήσει κάθε ιατρικό δεδομένο προκειμένου να εξατομικεύσει τη θεραπευτική προσέγγιση, βελτιώνοντας με αυτόν τον τρόπο τις πιθανότητες για σύλληψη και μία υγιή εγκυμοσύνη (ιδιαίτερα μάλιστα αν λαμβάνετε ή θα έπρεπε να λαμβάνετε κάποια σχετική φαρμακευτική αγωγή).
Απολαύστε αρκετό ύπνο. Ο ύπνος είναι σημαντικός γιατί δίνει στο σώμα την ευκαιρία να ξεκουραστεί και να ανανεωθεί. Η έλλειψη ύπνου διαταράσσει την ισορροπία των ορμονών και οδηγεί σε αυξημένα επίπεδα φλεγμονής και στρες. Διαταραχές στον ύπνο έχουν συνδεθεί με παχυσαρκία, κατάθλιψη, καρκίνο και πολύ πρόσφατα με υπογονιμότητα. Η έκθεση σε τεχνητό φως στη διάρκεια της νύχτας θεωρείται πως μπορεί να διαταράξει το βιολογικό ρολόι της γυναίκας σε τέτοιο βαθμό, ώστε να δυσκολέψει τη σύλληψη ή -σε περίπτωση εγκυμοσύνης- να επηρεάσει την ανάπτυξη του εμβρύου. Εάν λοιπόν επιθυμείτε να βελτιώσετε τη γονιμότητα σας, φροντίστε να αποκτήσετε υγιεινές συνήθειες και στον ύπνο σας.
Περιορίστε το στρες. Το στρες επηρεάζει αρνητικά τη γονιμότητα τόσο άμεσα, προκαλώντας ορμονικές ανισορροπίες, όσο και έμμεσα, οδηγώντας σε έναν ανθυγιεινό τρόπο ζωής. Το παραπάνω θα πρέπει να γίνει απολύτως κατανοητό από κάθε γυναίκα που θέλει να βελτιώσει τη γονιμότητά της κατά την προσπάθειά της σύλληψης. Αυξημένα επίπεδα στρες οδηγούν σε συνήθειες βλαβερές για τη γονιμότητα. Κάποιες από αυτές είναι η κατανάλωση αλκοόλ, το κάπνισμα, οι διαταραχές της όρεξης, η καθιστική ζωή και η αποχή από φυσικές δραστηριότητες, η αϋπνία, η μειωμένη λίμπιντο και ο περιορισμός των σεξουαλικών επαφών. Στη σύγχρονη προσέγγιση για την ενίσχυση της γονιμότητας, κάθε γυναίκα, με τη βοήθεια του γιατρού της, οφείλει να απομακρύνει το όποιο περιττό άγχος και να ενισχύσει την αναγκαία ψυχική και σωματική ηρεμία που απαιτείται, προκειμένου να βελτιώσει την αναπαραγωγική της ικανότητα, αλλά και τη σεξουαλική της ζωή. Μάλιστα, σύγχρονες μέθοδοι διαχείρισης του στρες, όπως το health coaching, μπορεί να αποτελέσουν πολύτιμο σύμμαχο της γυναίκας σε αυτήν την προσπάθειά της.
Αναγνωρίστε τα σημάδια που σας στέλνει το σώμα σας. Ένα από τα πιο σημαντικά, αλλά δυστυχώς υποτιμημένα πράγματα που μπορείτε να κάνετε, είναι να ανακαλύψετε τις αλλαγές που υπόκειται το σώμα σας κατά τη διάρκεια του κύκλου σας. Αυτό μπορεί να σας βοηθήσει να προσδιορίσετε τις πιο γόνιμες ημέρες σας και να αντιληφθείτε αν πράγματι κάνετε ωορρηξία τακτικά. Αν έχετε αμφιβολίες, ζητήστε τη βοήθεια του γιατρού σας.
Σε κάθε περίπτωση, μην ξεχνάτε να καλύπτετε τις ανάγκες σας όσον αφορά τις προγεννητικές βιταμίνες. Ιδιαίτερα αυτές που συνδέονται άμεσα με τη γονιμότητα, όπως το φολικό οξύ, οι βιταμίνες D και Β12 και τα Ωμέγα 3 Λιπαρά οξέα. Συμβουλευτείτε το γιατρό σας σε ό,τι αφορά τη διατροφή σας και ενισχύστε τον οργανισμό σας με συμπληρώματα διατροφής που έχουν διαμορφωθεί επιστημονικά, για να υποστηρίξουν τις ιδιαίτερες ανάγκες του δικού σας αναπαραγωγικού συστήματος για βέλτιστη γονιμότητα και αναπαραγωγική ευεξία.
Δημήτριος Α. Μπιλάλης MBBCh MMedSc CCST FRCOG, (Επισκεφθείτε το προφίλ του γιατρού)
Μαιευτήρας Χειρουργός – Γυναικολόγος με εξειδίκευση στην Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή & Ενδοσκοπική Χειρουργική
Επιστημονικός Συνεργάτης Μονάδας Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής Institute of Life ΜΗΤΕΡΑ
