fbpx
Επιλογή Σελίδας
Τι είναι η σαλπιγγογραφία;

Η σαλπιγγογραφία αποτελεί μια από τις τρεις βασικές εξετάσεις στις οποίες υποβάλλεται ένα ζευγάρι για τη διερεύνηση της υπογονιμότητάς του (oι άλλες δύο εξετάσεις είναι ο ορμονικός έλεγχος της γυναίκας και το σπερμοδιάγραμμα του άντρα). Η εξέταση αυτή έχει σκοπό να διερευνήσει τη διαπερατότητα των σαλπίγγων. 

 

Γιατί είναι σημαντικές οι σάλπιγγες; 

Οι σάλπιγγες είναι ιδιαίτερα σημαντικές αφού είναι ο «διάδρομος» που ενώνει την ενδομητρική κοιλότητα με τις ωοθήκες. Η γονιμοποίηση του ωαρίου γίνεται μέσα στη σάλπιγγα της γυναίκας και στη συνέχεια, μετά από λίγες μέρες, το γονιμοποιημένο ωάριο περνάει μέσα στην ενδομητρική κοιλότητα, όπου και εμφυτεύεται.  

Εάν οι σάλπιγγες είναι κλειστές ή έχουν αφαιρεθεί, οι πιθανότητες σύλληψης με φυσιολογικό τρόπο είναι εξαιρετικά περιορισμένες έως μηδενικές. Στην περίπτωση αυτή, το ζευγάρι θα πρέπει να προσανατολιστεί προς μεθόδους υποβοηθούμενης αναπαραγωγής που παρακάμπτουν τις σάλπιγγες, όπως η εξωσωματική γονιμοποίηση.  

 

Πώς μπορεί να ελεγχθεί η λειτουργία των σαλπίγγων; Υπάρχουν πολλοί τρόποι; 

Οι σάλπιγγες ελέγχονταν παραδοσιακά με την κλασική σαλπιγγογραφία, που αποτελεί μια από τις πιο παλιές εξετάσεις στη γυναικολογία, καθώς διενεργείται από το 1914 με τη χρήση ακτινογραφιών. 

Σήμερα, ο έλεγχος της βατότητας ή διαπερατότητας των σαλπίγγων γίνεται:  

  1. με την κλασική σαλπιγγογραφία υπό ακτινολογική παρακολούθηση 
  2. με τη νεότερη μέθοδο της υπερηχο-σαλπιγγογραφίας υπό υπερηχογραφική παρακολούθηση 
  3. με το lap and dye test κατά τη διάρκεια χειρουργικής επέμβασης (λαπαροσκόπηση)

Η διερεύνηση των σαλπίγγων κατά τη διάρκεια της λαπαροσκόπησης θεωρείται η πιο αξιόπιστη μέθοδος, αλλά είναι ταυτόχρονα και η πιο επεμβατική, καθώς απαιτεί τη λήψη νάρκωσης και τη διενέργεια χειρουργείου. Στις μέρες μας πλέον διενεργούνται ελάχιστες λαπαροσκοπήσεις με μοναδικό σκοπό τον έλεγχο της διαβατότητας των σαλπίγγων, μιας και α) κάθε γυναίκα θα ήθελε να αποφύγει ένα χειρουργείο απλά για να ελέγξει τις σάλπιγγες, β) οι δύο πρώτες -μη επεμβατικές- μέθοδοι παρουσιάζουν αξιοπιστία πάνω από 80-90% και γ) ακόμα και σε περίπτωση απόφραξης των σαλπίγγων, οι προσπάθειες χειρουργικής αποκατάστασής τους παρουσιάζουν ιδιαίτερα χαμηλά ποσοστά επιτυχίας (γι’ αυτό και προτιμάται η εξωσωματική).  

Η σαλπιγγογραφία παλαιότερα χρησιμοποιούταν για τη διερεύνηση και άλλων παθήσεων, όπως την ύπαρξη ινομυωμάτων ή πολυπόδων στην κοιλότητα της μήτρας, τις συγγενείς ανωμαλίες της μήτρας και τις ενδομητρικές συμφύσεις μετά από χειρουργείο. Σήμερα, αυτές οι παθήσεις είναι ευκολότερο να διαγνωσθούν με απλές τεχνικές, όπως είναι το διακολπικό υπερηχογράφημα ή ακόμα καλύτερα το τρισδιάστατο διακολπικό υπερηχογράφημα. 

 

Πώς γίνεται η σαλπιγγογραφία; 

Η σαλπιγγογραφία διενεργείται με την ακτινολογική ή με την υπερηχογραφική μέθοδο. Ωστόσο, ο τρόπος διενέργειάς της και στις δύο περιπτώσεις είναι παρόμοιος.  

Η εξέταση μπορεί να πραγματοποιηθεί αμέσως μετά την περίοδο της γυναίκας μέχρι και την ωορρηξία της, αλλά συνηθέστερα προτιμάται να γίνεται την 7η με 10η ημέρα του κύκλου (ο λόγος που αποφεύγουμε να διενεργούμε σαλπιγγογραφίες μετά την ωορρηξία, είναι επειδή σε περίπτωση σύλληψης αυξάνονται οι πιθανότητες εξωμητρίου κυήσεως). Κατά τη διάρκεια της σαλπιγγογραφίας, τοποθετείται με άσηπτη τεχνική ένας καθετήρας στον τράχηλο της εξεταζόμενης και στη συνέχεια εγχύεται η απαραίτητη ουσία για να ελεγχθούν οι σάλπιγγες. 

Στην περίπτωση της κλασικής σαλπιγγογραφίας, η ουσία που εγχύεται είναι ακτινοσκιερή για να είναι ‘’ορατή’’ στην ακτινογραφία,  ενώ στην υπερηχο-σαλπιγγογραφία η ουσία που εγχύεται είναι ένα μείγμα με υλικά που δημιουργεί αντίθεση στην εικόνα του υπέρηχου.  

 

Τι άλλο πρέπει να ξέρω για την σαλπιγγογραφία; 

Η σαλπιγγογραφία μπορεί να προκαλέσει από ελάχιστο έως σοβαρό πόνο στην εξεταζόμενη (πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι η σαλπιγγογραφία με υπερήχους προκαλεί λιγότερο πόνο σε σχέση με την κλασική σαλπιγγογραφία). Για να μειωθεί ο πόνος κατά την εξέταση, πολλοί ιατροί συνιστούν στις εξεταζόμενες να χρησιμοποιήσουν αναλγητικά ΠΡΙΝ από αυτή. Στο τέλος της εξέτασης χορηγείται προφυλακτική αντιβίωση για να μειωθεί η πιθανότητα πυελικής φλεγμονής που μπορεί να κάνει ζημιά στις σάλπιγγες.  

Στην κλασική σαλπιγγογραφία, οι εξεταζόμενες καλό θα ήταν να αποφύγουν τις προσπάθειες να συλλάβουν στον ίδιο κύκλο, λόγω της πιθανής δυσμενούς επίδρασης της ακτινοβολίας στο ωοθυλάκιο που μεγαλώνει. Στην υπερηχογραφική σαλπιγγογραφια -επειδή δεν υπάρχει ακτινοβολία που μπορεί να επηρεάσει τις ωοθήκες- η εξεταζόμενη μπορεί να προσπαθήσει να συλλάβει ακόμα και τον ίδιο μήνα.   

Σε περίπτωση αλλεργιών με τα ιωδιούχα σκιαγραφικά που χρησιμοποιούνται στην κλασική σαλπιγγογραφία, συστήνεται είτε προετοιμασία με αντι-αλλεργική αγωγή είτε να γίνει η υπερηχο-σαλπιγγογραφία.  

 

Άκουσα ότι η σαλπιγγογραφία μπορεί να με βοηθήσει να μείνω έγκυος. Ισχύει κάτι τέτοιο; 

Είναι αλήθεια ότι η σαλπιγγογραφία -εκτός από διαγνωστική εξέταση- έχει και θεραπευτική δράση (αυτό ισχύει και για την κλασική και για την υπερηχογραφική μέθοδο). Είναι πλέον βιβλιογραφικά αποδεδειγμένο ότι η διενέργεια σαλπιγγογραφίας αυξάνει την πιθανότητα φυσικής σύλληψης στους επόμενους κύκλους. Το ευεργετικό αποτέλεσμα της εξέτασης οφείλεται στο «ξέπλυμα» που διενεργείται στις σάλπιγγες από ιζήματα νεκρών κυττάρων που έχουν συσσωρευθεί με τη πάροδο των ετών ή στη διάλυση μικρο-συμφύσεων που δυσκολεύουν τη μεταφορά του σπερματοζωαρίου, του ωαρίου ή του γονιμοποιημένου ωαρίου. Η σαλπιγγογραφία, όμως, ενδέχεται να έχει θετική επίδραση και στο ενδομήτριο, αφού βελτιώνει την πιθανότητα επιτυχούς εμφύτευσης του γονιμοποιημένου ωαρίου.  

Η ευεργετική αυτή δράση της σαλπιγγογραφίας δυστυχώς διαρκεί για λίγους κύκλους. Αυτό, βέβαια, δε σημαίνει ότι πρέπει να επαναλαμβάνουμε τακτικά τη σαλπιγγογραφία για να εκμεταλλευτούμε τις θετικές της επιπτώσεις, καθώς έτσι αυξάνεται η πιθανότητα τραυματισμού της μήτρας και πυελικής φλεγμονής, που μπορεί να έχουν αρνητικές συνέπειες. 

 

Συμπερασματικά, η σαλπιγγογραφία είναι μια ιδιαίτερα σημαντική εξέταση στη διερεύνηση του υπογόνιμου  ζευγαριού, που μπορεί να έχει και θεραπευτική δράση. 

 

Γρηγόριος Δερδελής MD, MSc, PhD, (Επισκεφθείτε το προφίλ του γιατρού)
Μαιευτήρας  Χειρουργός Γυναικολόγος,
Υπεύθυνος τμήματος Γυναικολογικού Υπερηχογραφήματος στο Μητέρα