Σε μια πρόσφατη ανασκόπηση, που δημοσιεύθηκε στο International Journal of Molecular Sciences, οι επικεφαλής της έρευνας μελέτησαν την επίδραση της δισφαινόλης Α (BPA) στην ανδρική γονιμότητα.
Τι είναι η δισφαινόλη Α (BPA);
Είναι επιβλαβής ουσία που βρίσκεται σε φυτοφάρμακα, μέταλλα και πρόσθετα ή ουσίες σε τρόφιμα και προϊόντα προσωπικής φροντίδας. Αυτή η ουσία είναι ικανή να παρεμβαίνει στη βιοσύνθεση, έκκριση, μεταφορά, δέσμευση ή απομάκρυνση ενδογενών ορμονών. Ως αποτέλεσμα, μπορεί να έχει δυνητικά επιβλαβείς επιπτώσεις στην ανάπτυξη και αναπαραγωγή και στα νευρολογικά, καρδιαγγειακά, ανοσοποιητικά και μεταβολικά συστήματα, τόσο στους ανθρώπους όσο και στα ζώα.
Πώς επηρεάζει αρνητικά τη γονιμότητα;;
Επειδή η διασφαινόλη Α προκαλεί ενδοκρινικές διαταραχές, μπορεί να επηρεάσει μεταξύ άλλων το ορμονικό σύστημα και ως εκ τούτου τη γονιμότητα. Οι άνθρωποι μπορούν να εκτεθούν σε BPA μέσω κατάποσης, εισπνοής και επαφής με το δέρμα. Λόγω της δομικής ομοιότητάς της με την 17 βήτα-οιστραδιόλη, η BPA μπορεί να συνδεθεί με τους υποδοχείς οιστρογόνων άλφα και βήτα για να προκαλέσει οιστρογονικές επιδράσεις. Η BPA μπορεί επίσης να συνδεθεί με οιστρογόνα συζευγμένα με G-πρωτεΐνες, ενεργοποιημένα με πολλαπλασιαστή υπεροξεισωμάτων γάμμα και υποδοχείς οιστρογόνων, οδηγώντας έτσι σε σημαντικές κυτταρικές και ενδοκρινικές διαταραχές.
Η BPA μπορεί επίσης να ανταγωνιστεί την ενδογενή οιστραδιόλη, για να εμποδίσει τους υποδοχείς οιστρογόνων, ενεργώντας έτσι ουσιαστικά κατά των οιστρογόνων. Με άμεση δέσμευση σε υποδοχείς ανδρογόνων, η BPA είναι ικανή να μπλοκάρει ενδογενείς δραστηριότητες ανδρογόνων.
Γιατί είναι πιο ευαίσθητοι οι άνδρες;
Η BPA επηρεάζει το ανθρώπινο ανδρικό αναπαραγωγικό σύστημα, διαταράσσοντας τον άξονα υποθαλάμου-υπόφυσης-όρχεων και μεταβάλλοντας την έκφραση και τη δραστηριότητα των ενζύμων που σχετίζονται με τη στεροειδογένεση των όρχεων και τη σπερματογένεση. Η BPA προκαλεί επίσης βλάβη στο σπέρμα, καταστέλλοντας το αντιοξειδωτικό σύστημα και στη συνέχεια αυξάνοντας το οξειδωτικό στρες.
Η BPA επηρεάζει τη σπερματογένεση μιμούμενη τη δραστηριότητα της οιστραδιόλης, οδηγώντας έτσι σε κακή ποιότητα σπέρματος και στειρότητα. Επιπλέον, η BPA δρα ως ανταγωνιστής έναντι του υποδοχέα θυρεοειδικών ορμονών, ο οποίος τελικά εμποδίζει τη δραστηριότητά τους.
Επί του παρόντος, υπάρχουν περιορισμένα και αντιφατικά στοιχεία σχετικά με την επίδραση της έκθεσης στην BPA στην ανθρώπινη ανδρική γονιμότητα. Αν και πολλές μελέτες έχουν εντοπίσει συσχέτιση μεταξύ της έκθεσης σε BPA και της ανδρικής υπογονιμότητας, θα πρέπει να τονιστεί ότι πρόκειται για επιδημιολογικές μελέτες παρατήρησης.
Μόνο η υψηλού επιπέδου και μακροχρόνια έκθεση είναι επικίνδυνη
Όσον αφορά την επαγγελματική έκθεση, έχουν διεξαχθεί τρεις μελέτες σε κινεζικούς πληθυσμούς. Συνολικά, αυτές οι μελέτες έχουν δείξει ότι η υψηλού επιπέδου και μακροχρόνια έκθεση σε BPA σχετίζεται με μειωμένα επίπεδα ανδροστενεδιόνης, τεστοστερόνης και ωοθυλακιοτρόπου ορμόνης (FSH), καθώς και αυξημένα επίπεδα σφαιρίνης δέσμευσης ορμονών φύλου (SHBG), οιστραδιόλης και προλακτίνης. Συνολικά, αυτές οι ορμονικές αλλαγές μπορούν ενδεχομένως να οδηγήσουν σε ανδρική υπογονιμότητα.
Σε μία μελέτη που διεξήχθη στον γενικό πληθυσμό της Δανίας, η έκθεση σε BPA συσχετίστηκε με αυξημένα επίπεδα τεστοστερόνης, οιστραδιόλης και ωχρινοτρόπου ορμόνης (LH). Μια άλλη μελέτη που διεξήχθη σε βιομηχανοποιημένη περιοχή στην Κίνα ανέφερε ότι η χαμηλού επιπέδου περιβαλλοντική έκθεση σε BPA σχετίζεται με αυξημένα επίπεδα LH και FSH σε άνδρες καπνιστές και μειωμένα επίπεδα ολικής τεστοστερόνης σε υπέρβαρους άνδρες. Αυτά τα ευρήματα υποδηλώνουν έναν ρόλο του σωματικού βάρους και του καπνίσματος στις ορμονικές αλλοιώσεις που προκαλούνται από την BPA.
Μελέτες που διεξήχθησαν σε άνδρες με διαγνωσμένη υπογονιμότητα έχουν εντοπίσει συσχετίσεις μεταξύ αυξημένων επιπέδων BPA στα ούρα και χαμηλότερου αριθμού σπερματοζωαρίων, συγκέντρωσης σπέρματος, ζωτικότητας σπέρματος, κινητικότητας σπέρματος και αλλοιωμένης μορφολογίας σπέρματος. Αντίθετα, μερικές μελέτες που συγκρίνουν γόνιμους άνδρες με υπογόνιμους άνδρες δεν έχουν δείξει καμία συσχέτιση μεταξύ της έκθεσης σε BPA και υπογονιμότητας. Συνολικά, αυτές οι μελέτες δείχνουν ότι η ανδρική υπογονιμότητα δεν μπορεί να αποδοθεί στην έκθεση σε BPA και ότι μόνο η έκθεση υψηλού επιπέδου σε BPA μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη γονιμότητα στους άνδρες.
Συμπερασματικά, επομένως, οι πιο πρόσφατες μελέτες που διερευνούν την επίδραση της BPA στην ανδρική γονιμότητα έχουν εντοπίσει μια συσχέτιση μεταξύ υψηλού επιπέδου επαγγελματικής έκθεσης σε BPA και μειωμένης ποιότητας σπέρματος, η οποία θα μπορούσε να αποδοθεί σε ορμονικές αλλοιώσεις που προκαλούνται από την BPA. Η πλειοψηφία των μελετών που εξετάζουν τη χαμηλού επιπέδου περιβαλλοντική έκθεση σε BPA δεν δείχνουν καμία συσχέτιση μεταξύ της έκθεσης σε BPA και της ανδρικής υπογονιμότητας.
Η έκθεση της εγκυμονούσας επηρεάζει τη γονιμότητα του αρσενικού εμβρύου;
Όσον αφορά την έκθεση της εγκυμονούσας μητέρας σε BPA και την ανδρική αναπαραγωγική λειτουργία του αρσενικού εμβρύου, έχει παρατηρηθεί ασθενής συσχέτιση της προγεννητικής έκθεσης σε BPA με την ποιότητα του σπέρματος και τις λειτουργίες των όρχεων στους άνδρες αργότερα στη ζωή τους.
