Κρυοσυντήρηση ωαρίων – Παγώνοντας τον χρόνο
Για πολλές γυναίκες στον σύγχρονο κόσμο, οι ανάγκες της καριέρας συγκρούονται με τις ανάγκες της τεκνοποίησης και της δημιουργίας οικογένειας. Με την σχετικά πρόσφατη, ωστόσο, εφεύρεση της κρυοσυντήρησης (κατάψυξης) ωαρίων και τις συνεχείς μετέπειτα εξελίξεις και βελτιστοποιήσεις αυτής της πραγματικά εκπληκτικής τεχνολογίας, οι γυναίκες σήμερα έχουν επιπλέον επιλογές, αφού έχουν την δυνατότητα να διαφυλάξουν τη γονιμότητά τους στο πέρασμα του χρόνου.
Γιατί είναι όμως σημαντική η διαφύλαξη της γονιμότητας, ιδιαίτερα στη χώρα μας και ποιες είναι οι «κρίσιμες» ηλικίες για τη γυναίκα;
Η αλήθεια είναι ότι τα τελευταία χρόνια, παρατηρούνται έντονα σημάδια υπογεννητικότητας τόσο στην χώρα μας, αλλά και σε διεθνές επίπεδο, στον δυτικό κόσμο. Ενδεικτικά, πρόσφατα στοιχεία της Eurostat για το 2017 και 2018 κατατάσσουν την Ελλάδα πολύ χαμηλά σε ότι αφορά τον δείκτη γονιμότητας, με αντιστοιχία περίπου 1,3 παιδιά ανά γυναίκα, όταν ο μέσος όρος για την υπόλοιπη Ευρώπη είναι 1,59 παιδιά ανά γυναίκα. Το πρόβλημα της υπογεννητικότητας στην χώρα μας, είναι ίσως άμεσα συνυφασμένο με την περίοδο της οικονομικής ύφεσης, καθώς τα ζευγάρια ήταν, και είναι, πολύ πιο διστακτικά στο να προχωρήσουν στη δημιουργία οικογένειας μέσα σε ένα περιβάλλον γενικότερης ανασφάλειας.
Δυστυχώς, η μετάθεση της απόκτησης παιδιών για αργότερα έρχεται με ένα σοβαρό τίμημα, και αυτό δεν είναι άλλο από το γεγονός ότι η γυναικεία κατά βάση γονιμότητα μειώνεται δραστικά μετά τα 35 έτη της γυναίκας. Προφανώς, αυτή η ηλικία είναι ενδεικτική και δεν αφορά σε απόλυτο βαθμό όλες τις γυναίκες, καθώς κάθε γυναίκα είναι ξεχωριστή με την δική της φυσιολογία, είναι όμως μια ηλικία σταθμός που έχει βρεθεί μέσα από στατιστικές μελέτες πολλών ετών.
Συμπερασματικά, οι μελέτες έχουν δείξει ότι κατά ΜΕΣΟ ΟΡΟ τα πιο γόνιμα χρόνια για τη γυναίκα είναι τα 25-32, ενώ μετά τα 35 αρχίζει μια φθίνουσα πορεία, η οποία είναι πιο ραγδαία μετά τα 38-40 έτη.
Πώς καθορίζεται η γυναικεία γονιμότητα; Υπάρχουν σημάδια προειδοποιητικά ότι η γονιμότητα μιας γυναίκας φθίνει; Υπάρχουν εξειδικευμένες εξετάσεις για τη γονιμότητα;
Η γονιμότητα της κάθε γυναίκας καθορίζεται λίγο πολύ με τη γέννησή της, όπου η φύση την κληροδοτεί με ένα πολύ συγκεκριμένο «ωοθηκικό απόθεμα». Αυτή η «προίκα» των ωαρίων χρησιμοποιείται κάθε μήνα με την μορφή της εμμήνου ρύσης, μέχρι τελικής εξάντλησης κατά την εμμηνόπαυση.
Υπάρχουν κάποια σημάδια εξάντλησης των ωοθηκικών εφεδρειών, και πάλι όχι σε απόλυτο βαθμό, τα οποία είναι συνήθως πολύ ήπια για να τα αντιληφθεί μια γυναίκα και να τα αξιολογήσει εγκαίρως. Τα πιο χαρακτηριστικά σημάδια είναι η μείωση της ροής κατά την έμμηνο ρύση, καθώς και η ελάττωση των ημερών που διαρκεί η περίοδος. Όταν αρχίσουν διαταραχές στον κύκλο (δηλαδή η περίοδος δεν έρχεται σταθερά κάθε μήνα ή η διάρκεια του κύκλου μεταβάλλεται), τότε αυτό είναι σημάδι κλιμακτηριακής κατάστασης και δυστυχώς- μήνυμα ότι πλέον τα αποθέματα των ωαρίων είναι πολύ περιορισμένα.
Εξετάσεις που μπορεί να κάνει κάθε γυναίκα για να εκτιμήσει τη γονιμότητά της είναι ένας πλήρης ορμονικός έλεγχος, που να περιλαμβάνει τις ορμόνες FSH, LH, οιστραδιόλη, καθώς και την πιο σημαντική όλων, την Anti–Μullerian ορμόνη (ΑΜΗ) (η οποία μας δείχνει με ακρίβεια τα αποθέματα σε ωάρια). Αυτός ο έλεγχος πρέπει να συνοδεύεται από έναν τυπικό υπέρηχο των ωοθηκών, από εξειδικευμένο σε θέματα γονιμότητας Γυναικολόγο, ο οποίος θα μπορέσει να συμβουλεύσει, εφ’ όλης της ύλης, την κάθε γυναίκα για τη γονιμότητα της.
Υπάρχουν περιπτώσεις όπου πρέπει να επισπευσθεί η διαδικασία της κρυοσυντήρησης;
Η αλήθεια είναι ότι σε γυναίκες που, για άγνωστους λόγους, τα ωοθηκικά αποθέματα είναι περιορισμένα (πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια), προτείνεται να κινήσουν άμεσα διαδικασίες κρυοσυντήρησης ωαρίων. Επίσης, γυναίκες που έχουν διαγνωστεί με ενδομητρίωση καλό είναι να καταφεύγουν σε αυτή την λύση, καθώς αυτή η πάθηση συχνά σε βάθος χρόνου επηρεάζει την δυναμική των ωοθηκών. Τέλος, κατάψυξη ωαρίων επιβάλλεται να γίνει σε γυναίκες που- δυστυχώς- έχουν διαγνωσθεί με κακοήθεια και πρόκειται να υποβληθούν σε χημειοθεραπεία.
Πώς γίνεται η κρυοσυντήρηση;
Η διαδικασία της κρυοσυντήρησης ωαρίων στις μέρες μας είναι απλούστατη και ταχεία.
Η πρώτη φάση περιλαμβάνει την ελεγχόμενη διέγερση των ωοθηκών, με εγκεκριμένα και ασφαλή σκευάσματα, και διαρκεί περίπου 12 μέρες, κατά την διάρκεια των οποίων η καθημερινότητα της γυναίκας δεν επηρεάζεται καθόλου.
Η φάση της λήψης των ωαρίων είναι μια γρήγορη και ανώδυνη διαδικασία που διαρκεί περίπου 15 λεπτά και γίνεται σε αδειοδοτημένα κέντρα εξωσωματικής γονιμοποίησης.
Κατόπιν, το εμβρυολογικό εργαστήριο αναλαμβάνει να επεξεργαστεί καταλλήλως τα ωάρια που συλλέγονται και να τα «καταψύξει» με την τεχνική της υαλοποίησης σε υγρό άζωτο. Από την στιγμή της κρυοσυντήρησης, η ποιότητα των ωαρίων διατηρείται αμετάβλητη στην πάροδο του χρόνου, ενώ οι τελευταίας γενιάς τεχνικές υαλοποίησης εγγυώνται ποσοστά επιβίωσης των ωαρίων όταν αποψύχονται άνω του 95%. Στη χώρα μας, με την ισχύουσα νομοθεσία, μια γυναίκα μπορεί να χρησιμοποιήσει τα κρυοσυντηρημένα της ωάρια μέχρι την ηλικία των 50 ετών.
Με την εφεύρεση αυτής της επαναστατικής τεχνολογίας, ανοίγονται νέοι ορίζοντες στη γυναικεία γονιμότητα, αφού πλέον η σύγχρονη γυναίκα αποδεσμεύεται από την χρονική πίεση της τεκνοποίησης και είναι ελεύθερη να επενδύσει σε μία επιτυχημένη επαγγελματική πορεία.
Είναι πλέον στο χέρι της κάθε γυναίκας να μπορέσει να επιτύχει ό,τι έχει ονειρευτεί σε προσωπικό επίπεδο, χωρίς παράλληλα να θέσει σε κίνδυνο το όνειρο της οικογένειας.
Dr. Μηνάς Μαστρομηνάς, MD, PhD, (Επισκεφθείτε το προφίλ του γιατρού)
Μαιευτήρας – Χειρουργός Γυναικολόγος
Διευθυντής Ιατρικής Μονάδας Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής: ΕΜΒΡΥΟΓΕΝΕΣΙΣ, (Επισκεφθείτε το κεντρο εξωσωματικης γονιμοποιησης)