Ιάκωβος Σούσης Μαιευτήρας – Γυναικολόγος
Απόλυτη προτεραιότητα κάθε γυναίκας που μαθαίνει ότι πάσχει από καρκίνο του μαστού και των γιατρών της, είναι να αντιμετωπιστεί άμεσα η ασθένεια. Καθώς η συντριπτική πλειοψηφία των γυναικών που έχουν διαγνωστεί με καρκίνο του μαστού σε πρώιμο στάδιο θεραπεύονται, είναι εξαιρετικά σημαντικό να παραπέμπονται έγκαιρα από τους ογκολόγους ή τους χειρουργούς μαστού σε έναν ιατρό αναπαραγωγής, για να ενημερωθούν για τις δυνατότητες που έχουν να διατηρήσουν τη γονιμότητά τους και να έχουν την επιλογή στο μέλλον να γίνουν μητέρες.
Ο καρκίνος του μαστού εμφανίζεται και σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας και μάλιστα το 7% των ασθενών είναι κάτω των 40 ετών. Αν αυτό συνδυαστεί και με την τάση που υπάρχει να γίνονται μητέρες αργότερα στη ζωή τους οι γυναίκες, καταλαβαίνουμε ότι η ανάγκη διατήρησης γονιμότητας είναι προφανής.
Άμεση ενημέρωση για τις μεθόδους διατήρησης της γονιμότητας
Μετά το πρώτο σοκ, είναι λογικό να επικεντρωθεί η γυναίκα στη μάχη με τον καρκίνο και είναι πιθανό η ίδια και οι οικείοι της να μην σκεφτούν καν ότι στο μέλλον μπορεί να θελήσει να κάνει παιδιά.
Οι ογκολόγοι διεθνώς έχουν κληθεί να συζητούν με τις ασθενείς πώς μπορεί να επηρεάσει η χημειοθεραπεία τη γονιμότητά τους και να τις παραπέμπουν σε ειδικούς ιατρούς που ασχολούνται με τη διατήρηση της γονιμότητας πριν ξεκινήσει η θεραπεία, ώστε να γνωρίζουν τις επιλογές που έχουν και αν αυτές οι επιλογές επηρεάζουν τη θεραπεία του καρκίνου.
Τόσο η Ευρωπαϊκή όσο και η Αμερικανική Εταιρεία Κλινικής Ογκολογίας συνιστούν, όταν είναι δυνατόν, οι καρκινοπαθείς να συναντούν έναν ειδικό διατήρησης της γονιμότητας πριν ξεκινήσουν τη θεραπεία για τον καρκίνο.
Η διατήρηση της γονιμότητας πρέπει να αποτελεί αναπόσπαστο μέρος κάθε σύγχρονης θεραπείας στην ολιστική αντιμετώπιση του καρκίνου.
Η διατήρηση της γονιμότητας δεν επηρεάζει την εξέλιξη του καρκίνου
Αν και οι περισσότεροι καρκίνοι του μαστού είναι ορμονοεξαρτώμενοι, είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουν οι γυναίκες που διαγιγνώσκονται με καρκίνο ότι με τα νέα πρωτόκολλα, η διαδικασία διατήρησης της γονιμότητάς τους δεν επηρεάζει αρνητικά την πορεία της νόσου.
Τα εξατομικευμένα πρωτόκολλα διέγερσης των ωοθηκών με τη χρήση λετροζόλης, που σταματά την παραγωγή οιστρογόνων, μας εξασφαλίζουν πολλά καλής ποιότητας ωάρια με επίπεδα οιστρογόνων ισοδύναμα ενός φυσικού κύκλου.
Είναι δυνατή μάλιστα η έναρξη της διέγερσης των ωοθηκών οποιαδήποτε ημέρα του κύκλου, χωρίς να είναι απαραίτητο να περιμένουμε την επόμενη περίοδο κι έτσι δεν χάνεται πολύτιμος χρόνος.Μπορούμε, εάν χρειαστεί, να ολοκληρώσουμε δύο ωοληψίες σε έναν κύκλο.
Πώς γίνεται η διατήρηση της γονιμότητας γυναικών με καρκίνο του μαστού
Η σύγχρονη ιατρική έχει αυξήσει εντυπωσιακά τα ποσοστά των ασθενών που ξεπερνούν τον καρκίνο και συνεχίζουν τη ζωή τους και μελέτες έχουν δείξει ότι οι γυναίκες με καρκίνο του μαστού που έκαναν τη διαδικασία διατήρησης γονιμότητας και απέκτησαν παιδιά, έχουν οφέλη για την υγεία τους.
Πολλοί χημειοθεραπευτικοί παράγοντες είναι τοξικοί για τις ωοθήκες και έχουν σημαντικές επιπτώσεις στη γονιμότητα. Ευτυχώς, υπάρχουν πλέον αρκετές επιλογές διατήρησης της γονιμότητας πριν ξεκινήσουν οι θεραπείες.
1.Κρυοσυντήρηση εμβρύων: διέγερση των ωοθηκών, ωοληψία, γονιμοποίηση ωαρίων, κατάψυξη εμβρύων, που γίνεται πριν ή κατά τη διάρκεια της θεραπείας. Διαρκεί 10-15 μέρες και δεν χρειάζεται νοσηλεία. Χρειάζεται να υπάρχει σύντροφος ή δότης σπέρματος
2.Κρυοσυντήρηση ωαρίων: διέγερση των ωοθηκών, ωοληψία, κατάψυξη ωαρίων, που γίνεται πριν ή κατά τη διάρκεια της θεραπείας. Διαρκεί 10-15 μέρες και δεν χρειάζεται νοσηλεία. Δεν χρειάζεται να υπάρχει σύντροφος ή δότης σπέρματος
3.Κατάψυξη και αυτομεταμόσχευση ωοθηκικού ιστού: αφαίρεση ωοθηκικού ιστού πριν τη θεραπεία, επανατοποθέτηση μετά τη θεραπεία. Γίνεται με λαπαροσκόπηση και πρόκειται για πειραματική μέθοδο, η οποία όμως έχει εντυπωσιακά αποτελέσματα, 86% επαναφορά του εμμηνορυσιακού κύκλου και 57% των γυναικών έγιναν μητέρες.
4.Καταστολή της λειτουργίας των ωοθηκών: χορήγηση GnRh φαρμάκου, γίνεται κατά τη διάρκειατης θεραπείας, σε συνδυασμό με τη χημειοθεραπεία. Η αποτελεσματικότητα της μεθόδου είναι αποδεκτή στον καρκίνο του μαστού και είναι υπό διερεύνηση για άλλους καρκίνους.
Εξαιρετικά τα αποτελέσματα της διατήρηση γονιμότητας σε γυναίκες με καρκίνο του μαστού
Μεγάλη μελέτη, που έχει διαρκέσει δύο δεκαετίες, έδειξε ότι η διατήρηση γονιμότητας έχει πραγματικά εξαιρετικά αποτελέσματα στις γυναίκες με καρκίνο. Γυναίκες με καρκίνο μαστού, ανεξαρτήτως σταδίου, που προχώρησαν σε διατήρηση της γονιμότητάς τους και έμειναν έγκυες, είχαν 50% μικρότερη πιθανότητα να πεθάνουν από καρκίνο και αντίστοιχα μικρότερη πιθανότητα ο καρκίνος να προκαλέσει μεταστάσεις.
Τα στοιχεία δείχνουν ότι 1 στις 6 γυναίκες που διατήρησαν τη γονιμότητά τους έχουν επιστρέψει για να κάνουν εξωσωματική γονιμοποίηση και απέκτησαν παιδιά.
Είναι εντυπωσιακό ότι οι γυναίκες που είχαν διαγνωστεί με καρκίνο του μαστού είναι εκείνες που επιστρέφουν περισσότερο για να κάνουν στο μέλλον εξωσωματική γονιμοποίηση και έχουν μάλιστα το υψηλότερο ποσοστό γεννήσεων (70% επέστρεψαν έναντι 30% για ασθενείς με λέμφωμα).
Οι 7 στις 10 γυναίκες που επέστρεψαν για να χρησιμοποιήσουν σε εξωσωματική γονιμοποίηση τα κατεψυγμένα ωάρια ή έμβρυά τους, απέκτησαν παιδί.
Αυτό το εντυπωσιακό ποσοστό δείχνει ξεκάθαρα ότι όλες οι γυναίκες πρέπει να ενημερώνονται αναλυτικά για τις επιλογές που έχουν προκειμένου να διατηρήσουν τη γονιμότητά τους και εάν θελήσουν και το επιτρέπει η υγεία τους, να μπορούν να αποκτήσουν παιδιά στο μέλλον.
Ιάκωβος Σούσης Μαιευτήρας – Γυναικολόγος Md, Msc, Frcog
Ιατρός Αναπαραγωγής
