6ο Συνέδριο Γονιμότητας και Στειρότητας
Στο ξενοδοχείο Makedonia Palace στη Θεσσαλονίκη, θα πραγματοποιηθεί στις 28-30 Μαΐου 2021 το 6ο Συνέδριο Γονιμότητας και Στειρότητας, που διοργανώνεται από την Ελληνική Εταιρεία Γονιμότητας και Στειρότητας (Ε.Ε.Γ.Σ.). Επιλέξαμε να συνομιλήσουμε με τον κ. Γεώργιο Πάντο, Καθηγητή Μαιευτικής Γυναικολογίας του Α.Π.Θ., Διευθυντή Τμήματος Ενδοσκοπικής Χειρουργικής στο Διαβαλκανικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης και Πρόεδρο της Ελληνικής Εταιρείας Γονιμότητας και Στειρότητας, για το συνέδριο αυτό.
Κύριε Καθηγητά, η πανδημία βάζει νέα δεδομένα στον τρόπο που διεξάγονται τα συνέδρια. Μαθαίνουμε ότι το 6ο Πανελλήνιο Συνέδριο της Ελληνικής Εταιρείας Γονιμότητας & Στειρότητας θα πραγματοποιηθεί στη Θεσσαλονίκη, τόσο ζωντανά όσο και μέσω διαδικτύου (Live Streaming). Θα θέλατε μας πείτε δυο λόγια γι’ αυτόν τον νέο τρόπο διεξαγωγής του Συνεδρίου;
Η πανδημία του Covid-19 συνεχίζει να είναι εδώ και να επηρεάζει όλες μας τις δραστηριότητες. Θεωρήσαμε, όμως, σκόπιμο μέσα στην παρούσα συγκυρία να διατηρήσουμε ζωντανό το θέμα της ενημέρωσης για τις σημαντικές εξελίξεις που έχουν επιτελεσθεί τα τελευταία χρόνια στον τομέα της Αναπαραγωγικής Ιατρικής. Θεωρώντας ότι τίποτα δεν μπορεί να αντικαταστήσει την προσωπική επαφή, ατενίζουμε με αισιοδοξία τη διοργάνωση του 6ου Πανελλήνιου Συνεδρίου της Ε.Ε.Γ.Σ. υβριδικά, δηλαδή και με φυσική παρουσία και ταυτόχρονα με διαδικτυακή μετάδοση, και ανυπομονούμε να βρεθούμε και πάλι…από κοντά.
Σε ποιους απευθύνεται το Συνέδριο; Οι συμμετοχές των συνέδρων θα είναι αποκλειστικά από την Ελλάδα ή περιμένετε και συμμετοχές από το εξωτερικό;
Όπως αναφέρεται και στον τίτλο του Συνεδρίου, πρόκειται περί Πανελλήνιου Συνεδρίου και κατά συνέπεια απευθύνεται στους Έλληνες Συναδέλφους που ασχολούνται με το γνωστικό αντικείμενο της Αναπαραγωγής, δηλαδή σε Μαιευτήρες – Γυναικολόγους, Ενδοκρινολόγους, Ουρολόγους, Βιολόγους και βέβαια στο νοσηλευτικό προσωπικό που στελεχώνει τις Μονάδες Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής. Το Συνέδριο θα τιμήσουν με την παρουσία τους διακεκριμένοι ξένοι ομιλητές, εξειδικευμένοι στην Αναπαραγωγή, από το Βέλγιο, τη Γερμανία και την Αυστραλία.
Μέσα από την πλούσια θεματολογία του συνεδρίου, σίγουρα θα παρουσιαστούν και νέα επιστημονικά δεδομένα στον χώρο της υπογονιμότητας. Μπορείτε να μας δώσετε μια ιδέα για το τι καινούριο θα μάθουμε;
Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι αυτό το έτος σηματοδοτεί 30 χρόνια από την εφαρμογή της πρωτοποριακής μεθόδου της ενδοωαριακής έγχυσης σπερματοζωαρίου (ICSI), η οποία άνοιξε νέους δρόμους στην αντιμετώπιση της ανδρικής υπογονιμότητας. Η μέθοδος αυτή ανακαλύφθηκε και εφαρμόσθηκε αρχικά στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο των Βρυξελλών (AZ-VUB), από τους Καθηγητές Andre Van Steirteghem και Paul Devroey, οι οποίοι είναι προσκεκλημένοι και στην εναρκτήρια τελετή του Συνεδρίου, θα κάνουν μία ιστορική αναδρομή και παρουσίαση των νεότερων δεδομένων από την ανάπτυξη των παιδιών που γεννήθηκαν με τη μέθοδο αυτή. Επίσης, θα παρουσιασθούν νεότερα δεδομένα αναφορικά με το πώς μπορούμε να βελτιώσουμε την πιθανότητα επίτευξης εγκυμοσύνης πριν την εξωσωματική γονιμοποίηση, σχήματα διέγερσης των ωοθηκών για βελτιστοποίηση της ωοθηκικής απάντησης και μείωση του συνδρόμου υπερδιέγερσης, ενώ θα αναλυθεί διεξοδικά ο σημαντικός ρόλος του ενδομητρίου στην επίτευξη κύησης μετά από εξωσωματική γονιμοποίηση και οι τρόποι που μπορούμε να βελτιώσουμε την υποδεκτικότητά του. Επιπλέον, θα παρουσιαστούν τα νεότερα δεδομένα αναφορικά με την κατάψυξη ωαρίων και εμβρύων, θα τονισθεί ο ρόλος της ενδοσκοπικής χειρουργικής στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή και θα αναλυθούν διεξοδικά νομικά θέματα που άπτονται της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Τέλος, στο Συνέδριο θα συμμετάσχουν με Στρογγυλές Τράπεζες η Ελληνική Εταιρεία Ιατρών Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής και η Πανελλήνια Ένωση Κλινικών Εμβρυολόγων που θα αναπτύξουν τα νεότερα δεδομένα στο αντικείμενό τους, ενώ θα υπάρχουν επίσης δορυφορικά Συμπόσια και δορυφορικές διαλέξεις.
Κύριε Πάντο, πόσο συχνή είναι η υπογονιμότητα στη χώρα μας και πόσο έχουν επηρεαστεί οι γεννήσεις από την πανδημία του κορωνοϊού;
Στη χώρα μας έχει υπολογισθεί ότι ένα στα πέντε ζευγάρια (ποσοστό 20%) αντιμετωπίζει πρόβλημα γονιμότητας, ενώ στην Ελλάδα υπάρχουν περίπου 300.000 υπογόνιμα ζευγάρια. Το πρόβλημα αυτό επιδεινώνεται σήμερα από τη μετάθεση του GO by GONIMOTITA /23
χρόνου επίτευξης κύησης (κυρίως για οικονομικούς κοινωνικούς λόγους), με αποτέλεσμα, ενώ μέχρι το 2010 διενεργούνταν περίπου 15.000 κύκλοι εξωσωματικής ετησίως, σήμερα το ποσοστό αυτό να έχει μειωθεί κατά περίπου 40%. Η πανδημία του Covid-19 με τις πολυποίκιλες επιπτώσεις έχει μειώσει όχι μόνο τον αριθμό των κύκλων εξωσωματικής, αλλά και των κυήσεων μετά από αυτόματησύλληψη.
Κι εδώ είναι κομβικής σημασίας ο ρόλος της Πολιτείας για τη διαμόρφωση μίας εθνικής στρατηγικής για τη μείωση της υπογεννητικότητας με ουσιαστική στήριξη στα υπογόνιμα ζευγάρια.
Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει άλματα στο επιστημονικό πεδίο της εξωσωματικής. Πόσο αισιόδοξος είστε για το μέλλον;
Πραγματικά, υπάρχει μία αλματώδης πρόοδος στοντομέα της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής με την από τελεσματική εφαρμογή μεθόδων αντιμετώπισης της γυναικείας και ανδρικής υπογονιμότητας, τη θεαματική βελτίωση των μεθόδων κατάψυξης (που έχουν σαν αποτέλεσμα ποσοστά κύησης εφάμιλλα της εμβρυομεταφοράς σε διεγερμένους κύκλους), τη δυνατότητα προεμφυτευτικού ελέγχου, και όλα αυτά σε συνδυασμό με το εξαιρετικό επιστημονικό και στελεχιακό δυναμικό των μονάδων υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, τον άριστο τεχνολογικό εξοπλισμό και του φιλελεύθερου και προοδευτικού νομικού πλαισίου, που καθιστούν τη χώρα μας πρωτοπόρο στην εφαρμογή των διαφόρων μεθόδων υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και επίλυσης προβλημάτων υπογονιμότητας. Το μήνυμα είναι σαφές: όλες οι γυναίκες μπορούν να μείνουν έγκυες με την κατάλληλη ιατρική προσέγγιση και αυτό είναι απόλυτα εφικτό στη χώρα μας.
Θεωρείτε ότι επιστημονικές εκδηλώσεις, όπως το Συνέδριο που διοργανώνετε, βοηθούν τη χώρα μας να μπει στο χάρτη των παγκόσμιων προορισμών σε σχέση με την εξωσωματική;
Ο ρόλος των Συνεδρίων αυτών είναι για να γίνουμε κοι νωνοί των νεότερων εξελίξεων στο γνωστικό αντικείμενο της Αναπαραγωγής και να μεταλαμπαδεύσουμε τα νέαεπιστημονικά δεδομένα στην κλινική πράξη. Η Ελλάδα προσφέρει υψηλή ποιότητα ιατρικών υπηρεσιών, χαμηλό κόστος θεραπείας και φιλικό νομοθετικό πλαίσιο.
Εάν συνυπολογίσουμε το άριστο επιστημονικό προσωπικό και τις απαράμιλλες φυσικές ομορφιές της χώρας μας, είναι σαφές ότι η Ελλάδα έχει καταστεί πόλος έλξης πολλών ζευγαριών που έρχονται για θεραπείες υπογονιμότητας. Ο ιατρικός τουρισμός είναι, εξάλλου, ένας ταχύτατα αναπτυσσόμενος τομέας και η Ελλάδα έχει όλες τις προϋποθέσεις να πρωταγωνιστήσει.
Την παρούσα χρονική στιγμή, ποιες ενέργειες θα μπορούσε να κάνει το κράτος ώστε να σταθεί αρωγός στην προσπάθεια προσέλκυσης ζευγαριών από το εξωτερικό για θεραπείες υπογονιμότητας;
Θεωρώ ότι η Πολιτεία θα πρέπει να εξακολουθήσει να παρέχει ένα πλαίσιο υγειονομικής ασφάλειας, όπως πολύ επιτυχημένα σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες κάνει μέχρι τώρα, και βέβαια να το κοινοποιήσει κατάλληλα με ποικίλους μηχανισμούς προώθησης στο εξωτερικό. Η προώθηση του εμβολιασμού σε όλες τις άμεσα εμπλεκόμενες υποομάδες και η συστηματική εφαρμογή των υγειονομικών μέτρων καθιστούν την Ελλάδα έναν ασφαλή και αποτελεσματικό ιατρικό προορισμό.
Είναι γνωστό ότι οι μονάδες εξωσωματικής στη χώρα μας είναι υψηλού επιπέδου και δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν από τα καλύτερα κέντρα του εξωτερικού. Θεωρείτε ότι το υπάρχον νομικό πλαίσιο που διέπει την ιατρική διαφήμιση, βοηθάει ή δυσκολεύει την προσπάθειά τους για εξωστρέφεια και διεκδίκηση μεγαλύτερου κομματιού από τον παγκόσμιο ιατρικό τουρισμό;
Η Ελλάδα διαθέτει ικανό αριθμό εξιδεικευμένων κέντρων, με άριστο επιστημονικό και στελεχιακό δυναμικό. Η επιβεβαίωση της υψηλής ποιότητας του ιατρικού δυναμικού συνάγεται και από το γεγονός ότι Έλληνες Γυναικολόγοι προΐστανται συναφών διεθνών επιστημονικών εταιρειών, ενώ το αξιόλογο επιστημονικό έργο τους καταγράφεται σε δημοσιεύσεις σε έγκυρα διεθνή περιοδικά. Όπως προανέφερα, η νομοθεσία που διέπει την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή στη χώρα μας είναι προοδευτική και φιλελεύθερη και έτσι διευκολύνει την επίλυση ιατρικών προβλημάτων που δεν επιτρέπει η νομοθεσία άλλων χωρών. Βέβαια, είναι καιρός η Εθνική Αρχή Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής να συγκροτηθεί σε σώμα, το ανώτατο ηλικιακό όριο να αυξηθεί και να διαφοροποιηθεί η νομοθεσία αναφορικά με τη δανεική μήτρα. Όλα αυτά, σε συνάρτηση με μια επιθετική πολιτική της Πολιτείας, θα συμβάλλουν στην εξωστρέφεια και θα δώσουν στη χώρα μας τη θέση που της αρμόζει.
Εξηγήστε μας με απλά λόγια, κύριε Καθηγητά. Τι χρειάζεται να γνωρίζει μια νέα γυναίκα σε σχέση με την κρυοσυντήρηση ωαρίων και ποιες είναι οι νεότερες εξελίξεις στον τομέα αυτό;
Σήμερα η κρυοσυντήρηση ωαρίων με τη μέθοδο της υαλοποίησης (vitrification) αποτελεί μία αποτελεσματική προσέγγιση. Γυναίκες που ευρίσκονται στο ηλικιακό φάσμα των 35 ετών και δεν προγραμματίζουν άμεσα εγκυμοσύνη θα πρέπει να έχουν υπ΄όψιν τους τη μέθοδο της κατάψυξης ωαρίων. Επίσης, ανεξάρτητα από το ηλικιακό φάσμα, γυναίκες που έχουν υποβληθεί σε επεμβάσεις στις ωοθήκες στο παρελθόν και έχουν χαμηλό
ωοθηκικό δυναμικό θα πρέπει να γνωρίζουν ότι σήμερα υπάρχει μία αποτελεσματική μέθοδος διαφύλαξης της γονιμότητάς τους. Εννοείται, βέβαια, ότι είναι υποχρέωση του θεράποντος ιατρού να καταστήσει τη γυναίκα κοινωνό της προσέγγισης αυτής με ενδελεχή ενημέρωση.
Τι πρέπει να ξέρουν οι νέοι άνθρωποι σήμερα για τη γονιμότητά τους; Μέχρι πότε μπορούν να περιμένουν για να κάνουν παιδί και ποιο μήνυμα θα θέλατε να τους δώσετε μέσα από το περιοδικό μας;
Είναι σαφές ότι κοινωνικοί-οικονομικοί παράγοντες επηρεάζουν τη γονιμότητα, με την έννοια ότι τα νέα ζευγάρια αναβάλλουν τη δημιουργία οικογένειας για αργότερα. Μάλιστα, η Eurostat αναφέρει ότι η χώρα μας καταγράφει ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά γονιμότητας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς οι Ελληνίδες γεννούν κατά μέσο όρο 1,25 παιδιά. Κατά συνέπεια, παράλληλα με την επαγγελματική καταξίωση και ανέλιξη, θα πρέπει τα νέα ζευγάρια να τοποθετούν μέσα στο πλαίσιο των επιδιώξεών τους και την απόκτηση παιδιού, ενώ οι γυναίκες δεν θα πρέπει να υπερβαίνουν το ηλικιακό όριο των 35 ετών για προγραμματισμό τεκνοποίσης. Βεβαίως, θα πρέπει να τονισθεί ότι είναι απόλυτα εφικτή η τεκνοποίηση σε κάθε περίπτωση υπογόνιμου ζευγαριού, με την ενδεδειγμένη θεραπευτική προσέγγιση από εξειδικευμένους ιατρούς.
Γεώργιος Πάντος, Καθηγητή Μαιευτικής Γυναικολογίας του Α.Π.Θ.,
Διευθυντή Τμήματος Ενδοσκοπικής Χειρουργικής στο Διαβαλκανικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης και
Πρόεδρο της Ελληνικής Εταιρείας Γονιμότητας και Στειρότητας
