Παρακάτω σας παρουσιάζουμε 10 πράγματα που πρέπει να γνωρίζετε για την εξωσωματική γονιμοποίηση
1. Η υπογονιμότητα είναι συχνή, ενώ η εξωσωματική γονιμοποίηση όχι
Η υπογονιμότητα είναι ένα πολύ συχνό φαινόμενο, που επηρεάζει περίπου 1 στα 6 ζευγάρια. Τα αίτια της υπογονιμότητας σχετίζονται συνήθως σε ποσοστό 40% με τη γυναίκα και 40% με τον άνδρα, ενώ στο 20% των περιπτώσεων προκύπτει από συνδυασμό προβλημάτων και των δύο.
Περίπου το 5% των υπογόνιμων ζευγαριών στρέφονται στην εξωσωματική γονιμοποίηση για να μπορέσουν να συλλάβουν ως τελευταία επιλογή. Υπάρχουν επίσης γόνιμοι άνθρωποι που επιλέγουν την εξωσωματική γονιμοποίηση για άλλους λόγους, π.χ. ομόφυλα ζευγάρια, μοναχικές γυναίκες, εκείνοι που φέρουν κάποια γενετική ασθένεια την οποία δεν θέλουν να μεταδώσουν στα παιδιά τους και εκείνοι που θέλουν να αποκτήσουν ένα σωτήριο αδελφάκι για ένα παιδί που πάσχει ήδη από κάποια ασθένεια. Αυτό σημαίνει ότι τουλάχιστον 1 στα 50 μωρά γεννιούνται πλέον με τη βοήθεια της εξωσωματικής γονιμοποίησης.
2. Η κλασική εξωσωματική γονιμοποίηση θέλει τον χρόνο της
Η εξωσωματική γονιμοποίηση είναι μια διαδικασία κατά την οποία γίνεται λήψη των ωαρίων από τις ωοθήκες μιας γυναίκας (ωοληψία) αφού γίνει διέγερση των ωοθηκών με φάρμακα. Τα ωάρια που συλλέγονται, γονιμοποιούνται με σπέρμα έξω από το σώμα και στη συνέχεια ως έμβρυα μεταφέρονται στη μήτρα όπου ακολουθεί η εμφύτευσή τους.
Η διαδικασία θεραπείας περνάει από διάφορα στάδια, καθένα από τα οποία θέλει τον χρόνο του. Τα στάδια περιλαμβάνουν τη λήψη φαρμάκων και την επίσκεψη στην κλινική γονιμότητας για να παρακολουθήσουν οι ειδικοί υπερηχογραφικά την όλη διαδικασία για 1-2 εβδομάδες πριν από τη συλλογή ωαρίων. Μετά την ωοληψία, η οποία συνήθως διαρκεί μόνο μία ώρα, η γυναίκα θα επιστρέψει στην κλινική 3-5 μέρες αργότερα για να γίνει η εμβρυομεταφορά, ενώ περίπου δυο εβδομάδες μετά θα γίνει το τεστ εγκυμοσύνης. Αυτό σημαίνει ότι συνολικά η θεραπεία μπορεί να διαρκέσει περίπου 4 εβδομάδες.
3. Υπάρχουν διαφορετικοί τύποι εξωσωματικής γονιμοποίησης
Αν και η κλασική εξωσωματική γονιμοποίηση είναι ο πιο κοινός τύπος εξωσωματικής γονιμοποίησης, δεν είναι η μόνη διαθέσιμη θεραπεία ή απαραίτητα η πιο κατάλληλη για όλες τις γυναίκες.
Υπάρχουν επίσης και άλλες, πιο ήπιες από φαρμακολογικής άποψης θεραπείες. Η εξωσωματική γονιμοποίηση σε φυσικό κύκλο, για παράδειγμα, είναι η λιγότερο εντατική από αυτές και δεν χρησιμοποιεί καθόλου (ή ελάχιστα) διεγερτικά φάρμακα. Λιγότερα φάρμακα από τα συνηθισμένα χρησιμοποιούνται και στην ήπια (ή μίνι) εξωσωματική.
Υπάρχουν επίσης και άλλες επιλογές εξωσωματικής με χρήση δανεικών ωαρίων, δότη σπέρματος, αλλά και παρένθετης μητρότητας.
4. Η συνολική τιμή της θεραπείας μπορεί να είναι μεγαλύτερη από το κόστος κύκλου της εξωσωματικής
Τα ζευγάρια μερικές φορές μπερδεύουν το κόστος του κύκλου της εξωσωματικής με το συνολικό κόστος της θεραπείας. Το κόστος του κύκλου περιλαμβάνει τις βασικές εξετάσεις αίματος, τους υπέρηχους, την ωοληψία και την εμβρυομεταφορά. Ωστόσο, επειδή η θεραπεία είναι γενικά προσαρμοσμένη στις ανάγκες του κάθε ζευγαριού, το κόστος για επιπλέον εξετάσεις αίματος, φάρμακα και πρόσθετες τεχνικές δεν περιλαμβάνεται σε αυτήν την τιμή και μπορεί να διαφέρει από περίπτωση σε περίπτωση.
Βεβαιωθείτε ότι έχετε ζητήσει από μια κλινική γονιμότητας μια πλήρη ανάλυση του κόστους, λαμβάνοντας υπόψη ότι μπορεί να χρειαστούν και κάποιες χειρουργικές επεμβάσεις πριν ξεκινήσετε τη θεραπεία, όπως μια υστεροσκόπηση ή μια αφαίρεση ινομυώματος μήτρας ή ακόμα και θεραπείες που αφορούν την υπογονιμότητα των ανδρών. Γενικά, όλα τα πιθανά προβλήματα που μπορεί να συνδέονται με την υπογονιμότητα ή να μειώσουν την επιτυχία μιας εξωσωματικής αντιμετωπίζονται πριν ξεκινήσει η διαδικασία και το κόστος τους προστίθεται στο βασικό κόστος του κύκλου της εξωσωματικής.
5. Η ηλικία μετράει
Όσον αφορά την εξωσωματική, όσο μικρότερη είναι η ηλικία της γυναίκας τόσο πιο αυξημένα είναι τα ποσοστά επιτυχίας. Στις γυναίκες, σημαντική μείωση της φυσικής γονιμότητας παρατηρείται περίπου από τα 30-35 και επιταχύνεται στα 40. Αυτό οφείλεται στη μείωση τόσο του αριθμού, όσο και της ποιότητας των ωαρίων στις ωοθήκες με την πάροδο του χρόνου. Αυτή η βιολογική πραγματικότητα εξηγεί και την ελάττωση των ποσοστών επιτυχίας της εξωσωματικής με το πέρασμα του χρόνου.
Αν και η γονιμότητα των ανδρών παραμένει πιο σταθερή, επηρεάζεται επίσης με την αύξηση της ηλικίας, με τη μείωση των επιπέδων τεστοστερόνης να σημαίνει ότι παράγονται λιγότερα σπερματοζωάρια. Επιπλέον, όπως ισχύει και για τα ωάρια των γυναικών, το σπέρμα των ανδρών χειροτερεύει ποιοτικά με την πάροδο του χρόνου. Συνεπώς, το σπέρμα μειώνεται σταδιακά τόσο σε ποιότητα όσο και σε ποσότητα.
Αυτό δεν σημαίνει ότι τα μεγαλύτερα σε ηλικία ζευγάρια δεν θα τα καταφέρουν να αποκτήσουν μωρό, αλλά εάν σκέφτεστε να ξεκινήσετε θεραπεία γονιμότητας, είναι καλύτερο να το κάνετε νωρίτερα παρά αργότερα.
6. Τα ποσοστά επιτυχίας μπορεί να είναι παραπλανητικά
Τα ποσοστά επιτυχίας κάθε κλινικής γονιμότητας δεν είναι προσαρμοσμένα στην κάθε ατομική περίπτωση και έτσι μπορεί να δώσουν μια παραπλανητική εικόνα σχετικά με τις πιθανότητες επιτυχίας της εξωσωματικής. Ορισμένες κλινικές γονιμότητας αποφεύγουν να αναλάβουν ζευγάρια με κακή πρόγνωση, όπως γυναίκες μεγάλες σε ηλικία ή με χαμηλό απόθεμα ωαρίων ή με συγκεκριμένο γυναικολογικό πρόβλημα, πράγμα που σημαίνει ότι τα υψηλά ποσοστά επιτυχίας που παρουσιάζουν μπορεί στην πραγματικότητα να μην προκύπτουν με βάση αυτά τα περιστατικά.
Είναι επίσης σημαντικό να εξετάσουμε προσεκτικά τι ακριβώς εννοεί μια κλινική όταν σας ενημερώνει για τα ποσοστά επιτυχίας της. Ορισμένες κλινικές μετρούν την επιτυχία με τα θετικά τεστ εγκυμοσύνης, άλλες με την επίτευξη εγκυμοσύνη και άλλες με τις γεννήσεις ζώντων νεογνών. Ως εκ τούτου, δεν θεωρείται χρήσιμο να συγκρίνετε τα ποσοστά επιτυχίας διαφορετικών κλινικών γονιμότητας.
7. Μπορεί να χρειαστείτε περισσότερους από έναν κύκλους εξωσωματικής για να αποκτήσετε ένα παιδί
Τα ποσοστά επιτυχίας της εξωσωματικής γονιμοποίησης είναι ΚΑΤΑ ΜΕΣΟ ΟΡΟ περίπου 35% για κάθε κύκλο, με αρκετές διαφοροποιήσεις στις πιθανότητες επιτυχίας από γυναίκα σε γυναίκα ανάλογα με τα χαρακτηριστικά της (π.χ. ηλικία). Επομένως, είναι αναμενόμενο ότι κάποιες γυναίκες θα πρέπει να υποβληθούν σε μια σειρά κύκλων πριν επιτύχουν μια επιτυχημένη εγκυμοσύνη.
Καθώς πάντως αναπτύσσονται και τελειοποιούνται νέες τεχνικές, τα ποσοστά επιτυχίας βελτιώνονται συνεχώς. Πάντως, εάν ξεκινάτε θεραπεία γονιμότητας, είναι πολύ σημαντικό να πιστεύετε ότι ξεκινάτε ένα ταξίδι θεραπείας και όχι μόνο μεμονωμένους κύκλους θεραπείας. Αυτό σας επιτρέπει να προετοιμαστείτε ψυχολογικά για την πιθανότητα να χρειαστείτε περισσότερο από έναν κύκλους. Θα πρέπει να ζητήσετε από τον γιατρό σας να σας δώσει μια εξατομικευμένη εκτίμηση της επιτυχίας τόσο σε έναν μόνο κύκλο όσο και κατά τη διάρκεια περισσότερων.
8. Το κατεψυγμένο είναι εξίσου καλό με το φρέσκο
Σήμερα υπάρχει η δυνατότητα να καταψυχθούν ωάρια, σπερματοζωάρια και έμβρυα, τα οποία μπορούν να είναι πλήρως λειτουργικά μετά την απόψυξή τους. Ειδικά η κατάψυξη ωαρίων είναι μια όλο και πιο διαδεδομένη επιλογή για τις νέες γυναίκες που θέλουν να διατηρήσουν τη γονιμότητά τους. Έχει υπολογιστεί ότι μια γυναίκα που καταψύχει 12 ωάρια σε ηλικία κάτω των 35 ετών, έχει 50% πιθανότητα να αποκτήσει παιδί με αυτά τα ωάρια μέσω εξωσωματικής στο μέλλον.
Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι τα κατεψυγμένα ωάρια και έμβρυα είναι εξίσου βιώσιμα με τα φρέσκα. Πάντως αν υπάρχει η δυνατότητα, είναι προτιμότερο να καταψύξετε έμβρυα παρά ωάρια, καθώς τα έμβρυα είναι πιο ανθεκτικά και είναι πιο πιθανό να επιβιώσουν μετά την απόψυξη.
9. Είναι πιο πιθανό να έχετε πολύδυμη κύηση μετά από εξωσωματική γονιμοποίηση
Είναι ευρέως γνωστό ότι τα δίδυμα και τα τρίδυμα είναι πιο συνηθισμένα με την εξωσωματική γονιμοποίηση, με την πιθανότητα πολύδυμης κύησης να αυξάνεται από 3% στη φυσική σύλληψη σε 33% μετά από θεραπεία εξωσωματικής. Αυτό συμβαίνει επειδή περισσότερα από ένα έμβρυα μπορούν να μεταφερθούν στη μήτρα για να αυξήσουν τις πιθανότητες εγκυμοσύνης, αν και πλέον το νέο νομοθετικό πλαίσιο περιορίζει τον αριθμό των μεταφερόμενων εμβρύων.
Σε αρκετές χώρες πολλές κλινικές γονιμότητας ακολουθούν μια πολιτική μεταφοράς στη μήτρα ενός μόνο εμβρύου, προκειμένου να μειωθεί η συχνότητα πολύδυμων γεννήσεων, καθώς υπάρχουν κάποιοι κίνδυνοι που σχετίζονται με την εγκυμοσύνη και τον τοκετό διδύμων και τριδύμων. Ως εκ τούτου, οι εμβρυομεταφορές με δύο ή περισσότερα έμβρυα συνιστώνται κυρίως για ασθενείς με δύσκολη πρόγνωση.
10. Υπάρχουν πολλές πρόσθετες τεχνικές διαθέσιμες
Πολλά άτομα ή ζευγάρια που υποβάλλονται σε εξωσωματική γονιμοποίηση επιθυμούν να αυξήσουν τις πιθανότητες επιτυχίας τους με κάθε δυνατό μέσο. Υπάρχει ένας αριθμός πρόσθετων τεχνικών που ίσως μπορούν να βοηθήσουν, όπως το εμβρυοσκόπιο και ο προεμφυτευτικός έλεγχος.
Tο εμβρυοσκόπιο είναι ένας ειδικός τύπος κλιβάνου με ζωντανή τροφοδοσία κάμερας. Αυτό σημαίνει ότι τα έμβρυα μπορούν να παρακολουθούνται σε κάθε στάδιο ανάπτυξης χωρίς να χρειάζεται να απομακρύνονται από το περιβάλλον που καλλιεργούνται.
Ο προεμφυτευτικός έλεγχος είναι μια προηγμένη εξέταση που χρησιμοποιείται για τον έλεγχο ενός εμβρύου για χρωμοσωμικές ανωμαλίες. Ένα μικρό μέρος του εμβρύου αφαιρείται και εξετάζεται για να διαπιστωθεί αν έχει τον σωστό αριθμό χρωμοσωμάτων, πριν γίνει η επιλογή του και μεταφερθεί στη μήτρα για να εμφυτευθεί.
