Πώς η πρόληψη αποτελεί την καλύτερη θεραπεία για την Οσφυαλγία στην εγκυμοσύνη
Είναι πολύ λογικό μια γυναίκα που προγραμματίζει εγκυμοσύνη και έχει ήδη μυοσκελετικά προβλήματα να ανησυχεί για το αν η κύηση επιβαρύνει τη μέση της ή τα ισχία της, ιδιαίτερα αν αντιμετωπίζει συμπτώματα πόνου συχνά πυκνά. Και να μην έχει ενοχλήσεις στο μυοσκελετικό της σύστημα, ο πόνος στην μέση λόγω του βάρους που παίρνει στην εγκυμοσύνη δεν αποκλείεται.
Η οσφυαλγία είναι πολύ συχνό σύμπτωμα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, με συχνότητα που φτάνει στo 60-80% των εγκύων. Η συχνότητα της οσφυαλγίας αυξάνεται από παράγοντες όπως: προϋπάρχουσα παχυσαρκία, προχωρημένη ηλικία της μητέρας, ύπαρξη προηγούμενων επεισοδίων πόνου στη μέση (π.χ. ιστορικό δισκοπάθειας) και αυξημένο αριθμό τοκετών (πολύτοκες).
Η οσφυαλγία έχει άμεση εξάρτηση από την αλλαγή της στάσης του σώματος δηλαδή την αύξηση της οσφυϊκής λόρδωσης -λόγω του αυξημένου σωματικού βάρους στους 2-3 τελευταίους μήνες της εγκυμοσύνης- από ψυχοκοινωνικούς παράγοντες και από το κάπνισμα.
Τι προκαλεί την οσφυαλγία (δηλ. τον πόνο στη μέση) κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης;
Η έγκυος με οσφυαλγία παρουσιάζει πόνο στη μέση ή στη λεκάνη (πύελο), που επιδεινώνεται με τις καθημερινές δραστηριότητες και την ορθοστασία, ενώ σε πιο σοβαρές περιπτώσεις μπορεί ο πόνος και το μούδιασμα να «κατεβαίνει» από τον γλουτό προς το πόδι (οσφυο-ισχιαλγία).
Οι κυριότερες αιτίες οσφυαλγίας κατά την εγκυμοσύνη είναι:
– Οι oρμόνες που απελευθερώνονται, με σκοπό την προετοιμασία της λεκάνης για τον τοκετό, προκαλούν χαλάρωση των συνδέσμων και των αρθρώσεων, επηρεάζοντας έτσι την ανατομία της σπονδυλικής στήλης.
– Το κέντρο βάρους που μετακινείται σταδιακά προς τα εμπρός, καθώς η μήτρα και το έμβρυο μεγαλώνουν, αλλάζοντας τη στάση του σώματος (αύξηση οσφυϊκής λόρδωσης) και πίεση των οπίσθιων στοιχείων της σπονδυλικής στήλης.
– Το διαρκώς αυξανόμενο σωματικό βάρος καθώς η εγκυμοσύνη εξελίσσεται.
– Προηγούμενο ιστορικό πχ. σπονδυλολίσθηση, κήλη του μεσοσπονδύλιου δίσκου (δισκοπάθεια) κ.ά.
Πρέπει να τονιστεί ότι η «οσφυαλγία» είναι ένα σύμπτωμα και πιθανά μπορεί να προέρχεται και από άλλα εσωτερικά όργανα: νεφροί, έντερο, μεγάλα αγγεία (π.χ. αορτή), χοληδόχος κύστη, ήπαρ, πάγκρεας κ.ά.
Για τον λόγο αυτό είναι πολύ σημαντικό αν παρουσιαστεί το πρόβλημα της οσφυαλγίας στη διάρκεια της εγκυμοσύνης, να γίνεται άμεσα και πρωταρχικά εξέταση από τον θεράποντα Γυναικολόγο, που ανάλογα με τα ευρήματα της εξέτασης θα ζητήσει τη γνώμη του ορθοπαιδικού ιατρού και όχι το αντίθετο.
Συνεπώς, η ενημέρωση του μαιευτήρα σας αποτελεί την πρώτη σας κίνηση, προκειμένου να αξιολογήσει το πρόβλημα (κλινική γυναικολογική και παθολογική εξέταση, αιματολογικές εξετάσεις, απλές ακτινογραφίες -ανάλογα του τριμήνου της κυήσεως- και υπερηχογράφημα άνω -κάτω κοιλίας κλπ) και μετά να σας συστήσει ορθοπαιδική εξέταση, εάν δεν αναδειχθεί άλλη παθολογία.
Ο ρόλος μου ως ειδικός ορθοπαιδικός είναι να επιβεβαιώσω εάν ο πόνος προέρχεται από τη σπονδυλική στήλη (πχ μυϊκό σπασμό, στένωση σπονδυλικού σωλήνα, δισκοπάθεια κ.ά.) ή από τη λεκάνη (π.χ. ιερολαγονίτιδα, αυτοάνοσο κ.ά.) και να σας προσφέρω την καλύτερη εξατομικευμένη θεραπεία-αντιμετώπιση.
Πώς προλαμβάνεται η οσφυαλγία στην εγκυμοσύνη;
- Ένα τακτικό πρόγραμμα άσκησης μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης οσφυαλγίας, πάντα σε συνεννόηση με τον γιατρό που παρακολουθεί την έγκυο
- Αποφύγετε το έντονο σκύψιμο. Λυγίστε τα γόνατά σας για να πάρετε κάτι από χαμηλά
- Αποφύγετε τα ψηλά τακούνια και γενικά υποδήματα που δεν παρέχουν επαρκή στήριξη και δεν απορροφούν κραδασμούς
- Φορέστε ορθωτικά πέλματα για διόρθωση κάθε στατικής ανωμαλίας
- Αποφύγετε να ξαπλώνετε ανάσκελα και προσπαθήστε να κοιμηθείτε προς τα αριστερά, σε εμβρυϊκή στάση
Ποια θεραπεία-αντιμετώπιση προτείνεται για την οσφυαλγία στην εγκυμοσύνη
-Ανυψώστε τα πόδια σας με ένα μαξιλάρι κάτω από τα γόνατά σας, έτσι ώστε να χαλαρώσετε τους γοφούς και να μειωθεί η οσφυϊκή λόρδωση, βοηθώντας έτσι στην ανακούφιση του μυϊκού σπασμού και του πόνου.
-Η χρήση ειδικής «Ζώνης οσφύος» με μεταλλικές μπανέλλες μπορεί να μειώσει τον οπίσθιο πυελικό πόνο.
-Το φάρμακο εκλογής για την ανακούφιση του πόνου είναι η παρακεταμόλη (DEPON) σε δόση 3-4gr επί ισχυρού άλγους. Η ασπιρίνη και τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα αποφεύγονται αυστηρά κατά την εγκυμοσύνη.
-Ανακούφιση από τον πόνο παρέχουν τοπικά έμπλαστρα και αλοιφές π.χ. καψαϊκίνη, με μυοχαλαρωτική και θερμαντική δράση, ενώ η χρήση θερμών ή ψυχρών επιθεμάτων είναι αποκλειστικά δική σας επιλογή.
Δρ. Σπύρος Κυρίτσης, MD
Consultant of Trauma & Orthopaedics
Ορθοπαιδικός Χειρουργός-Παιδορθοπαιδικός
Διευθυντής «Ορθοπαιδικού Κέντρου Χαλανδρίου Ενηλίκων & Παίδων», Τ. Επιμελητής Νοσοκ. ΥΓΕΙΑ, ΓΝΑ, ΚΑΤ & Birmingham NHS.
