Πρακτικές συμβουλές για μαμάδες που περιμένουν δίδυμα
Δρ. Λίζα Βάρβογλη, ψυχολόγος – ψυχοθεραπεύτρια
Μητέρα Δίδυμων
Δρ. Λίζα Βάρβογλη, ψυχολόγος – ψυχοθεραπεύτρια και συγγραφέας πολλών βιβλίων ψυχολογίας και μεταξύ αυτών και της σειράς βιβλίων Καταπληκτική Μαμά, είναι μητέρα 4 παιδιών και δυο από αυτά είναι δίδυμα. Έχοντας βιώσει και η ίδια την εμπειρία της δίδυμης κύησης και της ανατροφής διδύμων κι όχι μόνο από τη θέση της ψυχολόγου αλλά και της μητέρας, είναι το πρόσωπο που επιλέξαμε για να μιλήσει για τα βήματα της ψυχολογικής ενδυνάμωσης αυτής της ομάδας μαμάδων.
Είχα ήδη ένα υπέροχο κοριτσάκι δύο ετών, όταν το τεστ εγκυμοσύνης βγήκε για δεύτερη φορά θετικό! Στο εξεταστικό κρεβάτι για τον υπέρηχο η Βάσω, η γυναικολόγος μου, μας είπε «Ακούω δύο καρδού- λες!» και το μυαλό μου αυτόματα έκανε μια βουτιά τρόμου σε μια φριχτή σκέψη: έχω ένα παιδί με δύο καρδιές! Όταν την άκουσα την επόμενη στιγμή να μας λέει «Συγχαρητήρια!», συνειδητοποίησα ότι το άγχος μου είχε μεγαλοποιήσει μία κουβέντα και της είχε δώσει τη χειρότερη μορφή φόβου για μία μαμά: τον φόβο «και αν το παιδί μου δεν είναι καλά;». Οι δύο καρδιές ήταν οι καρδούλες από τα διδυμάκια μου, δύο πανέμορφα πλάσματα που φέτος το καλοκαίρι γίνονται 15 χρονών.
Τα διδυμάκια μου μάλιστα μου έφεραν μεγάλη τύχη! Με κάλεσαν από την Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ για να διδάξω δύο ενότητες στο τότε νεοσύστατο μεταπτυχιακό πρόγραμμα του ακαδημαϊκού Γ. Χρούσου,
«Διαχείριση του Στρες και Προαγωγή της Υγείας». Δέχτηκα με μεγάλη χαρά. Σύντομα οι δύο ενότητες έγιναν τέσσερις και στη συνέχεια η συνεργασία μας μονιμοποιήθηκε, αφού φέτος διανύω τον 15ο χρόνο διδασκαλίας εκεί, δηλαδή όσο είναι και οι δίδυμές μου!
Κύηση Υψηλού Κινδύνου
Οι δίδυμες κυήσεις στα επιστημονικά συγγράμματα αποκαλούνται «υψηλού κινδύνου», κάτι που δεν το συνειδητοποιούμε αν δεν το περάσουμε. Στην 22η εβδομάδα οι γιατροί μου είπαν ότι ενδέχεται να χάσω το ένα έμβρυο. Μου έδωσαν μάλιστα μία πι- θανότητα επιβίωσης γύρω στο 50%. Στην 26η εβδομάδα διαπίστωσαν ότι τα έμβρυα δεν μεγάλωναν όπως έπρεπε και το ένα μάλιστα ήταν αρκετά πιο πίσω. Άρχισαν οι καθημερινές εξετάσεις: τα χέρια μου είχαν μελανιάσει από τα τρυπήματα αιμοληψίας, έκανα πολλές φορές την εβδομάδα υπέρηχο, ντόπλερ και κάθε λογής εξετάσεις για να σιγουρευτούμε ότι τα εμβρυάκια είναι καλά και να κερδίσουν χρόνο μέσα στην κοιλιά αντί στην εντατική. Στις 32 εβδομάδες η γιατρός μου είπε ότι δε γινόταν να πε ριμένουμε ούτε μία μέρα ακόμα και έτσι…γέννησα. Φυσικά, η ιστορία της κάθε μανούλας είναι διαφορετική, ωστόσο το άγχος, η αγωνία, η επιθυμία να πάνε όλα καλά βρίσκεται στον κοινό παρονομαστή. Για τις μανούλες που περιμένουν δίδυμα χρειάζεται ψυχραιμία, υπομονή και αισιοδοξία. Τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή να επικεντρώνεσαι στο παρόν, το εδώ και τώρα και να μην κάνεις αρνητικά σενάρια για το μέλλον. Μία τεχνική που βοηθάει είναι να βάζεις το ένα σου χέρι στην καρδιά σου και το άλλο στην κοιλιά σου, νιώθοντας τους χτύπους της καρδιάς σου και τις κινήσεις των εμβρύων μέσα σου. Πάρε δύναμη από την ίδια τη ζωή που κουβαλάς μέσα σου και παράλληλα να λες «μωράκια μου σας αγαπώ» ή κάτι ανάλογο. Αυτό θα σου φέρει εσωτερική γαλήνη και θα συνδεθείς περισσότερο με την αγάπη και τα εμβρυάκια σου.
Περισσότερο άγχος, λιγότερος ύπνος
Στη διάρκεια της εγκυμοσύνης μου είχα όπως πολλές γυναίκες προβλήματα στον ύπνο. Άρχισα να χρησιμο- ποιώ συστηματικά τεχνικές διαχείρισης του στρες και σύντομα είδα τον ύπνο μου να βελτιώνεται, δίνοντάς μου ενέργεια και συμβάλλοντας στην καλή μου διά- θεση. Κατέγραψα μάλιστα όλες τις επιστημονικές τεχνικές διαχείρισης του στρες και τις «πακετάρισα» στο βιβλίο μου «50 Τεχνικές για να Διαχειριστείς το Άγχος και το Στρες», εκδόσεις Mamaya. Πρέπει να πω ότι μου χρειάστηκαν και αργότερα, όταν γέννησα και το καθη- μερινό άγχος χτυπούσε κόκκινο. Από την προσωπική και την επαγγελματική μου εμπειρία συστήνω ανεπιφύλακτα σε κάθε μέλλουσα μανούλα να ξεκινήσει να διαχειρίζεται το άγχος και το στρες της σε καθημερινή βάση, κάνοντας απλές, σύντομες ασκησούλες. Με αυτόν τον τρόπο θωρακίζει τον εαυτό της και είναι καλύτερα προετοιμασμένη όταν έρθουν οι προκλήσεις της καθημερινότητας με δίδυμα στο σπίτι.
Και βέβαια, το θέμα του ύπνου της μαμάς είναι πολύ σημαντικό, ειδικά μάλιστα αφού έρθουν τα μωρά στο σπίτι. Να θυμάσαι ότι οι πρώτοι μήνες είναι πιο δύσκολοι, αλλά στη συνέχεια τα πράγματα βελτιώνονται. Βάλε τα μωρά στο ίδιο πρόγραμμα σίτισης και ύπνου, ακόμα και αν αυτό σημαίνει ότι ξυπνάς το μωρό που κοιμάται για να το ταΐσεις μαζί με το αδερφάκι του. Βάλε στόχο να κοιμάσαι όταν κοιμούνται τα μωρά, ή τουλάχιστον να ξαπλώνεις και να ξεκουράζεσαι. Σίγουρα δεν είναι η κατάλληλη ώρα να κάνεις δουλειές.
Στην άκρη τύψεις και ενοχές
Και έρχεται εκείνη η υπέροχη μέρα που κρατάς αυτά τα δύο υπέροχα πλασματάκια στην αγκαλιά σου! Από τη μια μπορεί να ξεχειλίζει από αγάπη και ενθουσιασμό, από την άλλη να αισθάνεσαι στεναχώρια και ενοχές. Καταρχήν είναι φυσιολο- γικό λόγω των ορμονών σου να έχεις μεγάλες εναλλαγές στη διάθεσή σου. Επειδή η επιλόχειος κατάθλιψη, εξακολουθεί να είναι ταμπού στη χώρα μας και οι περισσότερες μανούλες δεν έχουν ενημέρωση ότι μπορεί να τους συμβεί, συνήθως όταν το βιώσουν, νιώθουν πολύ άσχημα. Άσε στην άκρη τύψεις και ενοχές και φρόντισε καταρχήν τον εαυτό σου. Δε χρειάζεται να είσαι τέλεια μαμά, γιατί δεν υπάρχει το «τέλειο» στη μητρότητα! Να θυμάσαι ότι ο σπουδαίος παιδίατρος και ψυχαναλυτής Donald Winnicott μίλησε για την «Αρκετά Καλή Μητέρα», μία προσέγγιση στην ανατροφή παιδιών που περιλαμβάνει το να έχει η μαμά ευαισθησία απέναντι στο μωρό της, να ανταποκρίνεται σε αυτό και να προσαρμόζεται στις ανάγκες του παιδιού της ανάλογα με την ηλικία του. Πουθενά δε γίνεται λόγος για τελειότητα και μαμά υπερηρωίδα!
Να τι να κάνεις όταν κλαίνε και τα δύο μωρά
Μην αρχίσεις να σκέφτεσαι ότι δεν μπορείς να ανταποκριθείς. Μίλησε τους με γλυκιά, καθησυχαστική φωνή, «φόρεσε» το ένα όσο ασχολείσαι με το άλλο, τραγούδησέ τους και κάνε αυτό που χρειάζεται να γίνει.
Μάθε να χρησιμοποιείς ένα μάντρα ηρεμίας, ή μία θετική επιβεβαίωση
«Αγαπώ τα μωρά μου και τα φροντίζω»
«Είμαι ήρεμη και καλή με τον εαυτό μου. Κάνω το καλύτερο που μπορώ για τα μωρά μου»
«Είμαι η μαμά που τα μωρά μου χρειάζονται»
«Μπορώ και τα καταφέρνω στα δύσκολα» Χρησιμοποιώντας θετικές επιβεβαιώσεις βοηθάς τον εαυτό σου να σκεφτεί θετικά και αισιόδοξα, συνδέεσαι με τη δυνατή σου πλευρά και την αγάπη που έχεις για τα παιδιά σου. Ταυτόχρονα, καταπολεμάς τις αρνητικές σκέψεις που προκαλούν άγχος και στεναχώρια και δε σε βοηθάνε σε κάτι.
Κλείνοντας, θέλω να θυμάσαι τρία σημαντικά πράγματα:
Είσαι μία καταπληκτική μαμά και κάνεις καταπληκτική δουλειά
Κάθε μέρα γίνεται και πιο εύκολο Είναι φυσιολογικό
Πώς μπορεί να γίνει πιο εύκολη η ζωή της κάθε μαμάς με δίδυμα μωρά
Αν περιμένεις δίδυμα ή μόλις γέννησες δίδυμα ή διανύεις τους πρώτους μήνες μετά την γέννησή τους, οι παρακάτω συμβουλές μπορούν να αποδειχθούν εξαιρετικά πολύτιμες. Είναι δοκιμασμένες!
1. Συγχρόνισε το πρόγραμμα των διδύμων Ειδικά τους πρώτους μήνες είναι απαραίτητο να έχουν τα μωράκια σου το ίδιο πρόγραμμα σίτισης και ύπνου! Αν δεν το κανονίσεις έτσι, θα δυσκολευτείς πολύ. Έτσι, με το που θα ξυπνήσει το ένα για φαγητό, ξύπνα και το άλλο. Προμηθεύσου ένα μαξιλάρι σίτισης διδύμων, που θα σε διευκολύνει στο τάισμα, είτε θηλάζεις είτε δίνεις μπιμπερό.
2. Χρησιμοποίησε ένα τετράδιο για ημερολόγιο ή ένα app (πχ., baby daybook) για να καταγράφεις ώρες και ποσότητα σίτισης (αν δίνεις μπιμπερό) ή όποια άλλη πληροφορία σου είναι χρήσιμη για να μη μπερδεύεστε όσοι φροντίζετε τα μωρά. Κράτησε το ημερολόγιο για τον πρώτο χρόνο των παιδιών.
3. Διάλεξε έξυπνα τον ρουχισμό τους. Μην αγοράσεις ρούχα με πολλά κουμπιά/σναπς. Προτίμησε το πιο απλό κλείσιμο/δέσιμο, γιατί ο χρόνος ντυσίματος δύο μωρών μπορεί να πάρει πολύ ώρα. Αν έχεις αγόρι/κορίτσι πάρε για τους πρώτους μήνες και πολλά φορμάκια/αλλαξιές unisex, σε ουδέτερα χρώματα, ώστε να μην σπαταλάς χρόνο και ενέργεια στο «ποιος θα βάλει τι» και πού είναι το σετ αυτό ή λείπει κάτι, κλπ.
4. Βάλε ένα πρόγραμμα σίτισης, ύπνου, παιχνιδιού και τήρησέ το. Θα κάνει τη ζωή όλης της οικογένειας πολύ ευκολότερη.
5. Tάισε τα μωρά σου ταυτόχρονα. Μάθε να κάνεις διπλό τάισμα, είτε θηλάζεις είτε δίνεις μπιμπερό.
6. Προετοιμάσου για το βράδυ. Για τα βραδινά ταΐσματα, αν δίνεις μπιμπερό, ετοίμασε όλα τα μπιμπερό για το βράδυ. Να έχεις δηλαδή από πριν τη σκόνη γάλακτος μέσα στα μπιμπερό (6-8) και απλώς πρόσθεσε το νερό την τελευταία στιγμή.
7. Διευκόλυνε την έλευση ύπνου. Το βράδυ χρησιμοποίησε μηχάνημα λευκού θορύβου (white noise) ή απλώς βάλε την ίδια απαλή κλασσική ή χαλαρωτική μουσική, ώστε τα μωρά να συνδέσουν τον συγκεκριμένο ήχο ή μουσική με τον ύπνο.
8. Εκτίμησε τα πλεονεκτήματα της βάρδιας. Αν μοιράζεσαι τις νυχτερινές βάρδιες με τον σύζυγο ή τη μητέρα σου, μην μένετε και οι δύο ξύπνιοι. Κάντε βάρδιες, ώστε να έχεις χρόνο να κοιμηθείς.
9. Κάνε οικονομία ενέργειας. Μέσα στη μέρα όταν κοιμούνται τα μωρά, μην αρχίσεις να κάνεις δουλειές. Ξάπλωσε να κοιμηθείς κι εσύ ή απλώς κλείσε τα μάτια σου και χαλάρωσε.
10. Μην κλείνεσαι μέσα. Να βγαίνεις κάθε μέρα με τα μωράκια σου βόλτα, έστω και για 15-20 λεπτά. Βοηθάει την ανάπτυξη του εγκεφάλου τους και τη δική σου ψυχική υγεία.
11. Κάνε παρέα με μαμάδες διδύμων. Έχετε να διδαχτείτε πολλά η μία από την άλλη και θα δημιουργήσετε ένα χρήσιμο σύστημα υποστήριξης.
12.Μπορείς να ακολουθείς μία μαμά-blogger με δίδυμα για χρήσιμες συμβουλές και να ενισχύσεις την αίσθηση ότι ανήκεις σε μία ομάδα, αλλά σε καμία περίπτωση να μη συγκρίνεσαι μαζί της.
13.Μην ξεχνάς πόσο τυχερή είσαι. Να θυμίζεις στον εαυτό σου ότι τα διδυμάκια σου είναι ένα διπλό, υπέροχο δώρο και να απολαμβάνεις την κάθε στιγμή.
14. Να έχεις υπομονή. Και όταν νιώθεις ότι την χάνεις, κάνε μία παύση, πάρε μία βαθιά ανάσα, και πες «Αγαπώ πολύ-πολύ τα μωρά μου. Αυτή είναι απλώς μία δύσκολη στιγμή και θα περάσει».
15. Μην αναφέρεσαι στα παιδιά σου ως «τα δίδυμα». Θα τα ξεχωρίζεις από την αρχή σαν το ξεχωριστό άτομο που είναι το καθένα και θα αναφέρεσαι σε αυτά με το όνομά τους.
16. Φρόντισε να περνάς χρόνο ατομικά με το καθένα. Αυτό πρέπει να ξεκινήσει ήδη από όταν είναι μωρά.
17. Να μιλάς πολύ στα μωρά, γιατί έτσι καλλιεργείς τη νοημοσύνη τους και την γλωσσική τους ανάπτυξη.
18. Βάλε όρους και όρια σε συγγενείς και φίλους που έρχονται για επίσκεψη: πχ., μην επιτρέπεις να φιλάνε τα μωρά ή να σου τα παίρνουν από την αγκαλιά σου για να σε βοηθήσουν.
19. Να θυμάσαι ότι το να δέχεσαι βοήθεια δεν είναι αδυναμία, αλλά ένα είδος αυτοφροντίδας. Αν κάποιο συγγενικό ή φιλικό πρόσωπο θέλει πραγματικά να βοηθήσει, ζήτησέ του να βάλει πλυντήρια, να σιδερώσει, να μαζέψει την κουζίνα ή να σου κάνει ένα φαγητό.
20. Βάλε στο πρόγραμμα να περνάς χρόνο με τον σύζυγό σου ή σύντροφό σου εκτός σπιτιού, μία φορά την εβδομάδα, έστω για έναν καφέ. Με τη συμφωνία ότι δε θα μιλήσετε για παιδιά και υποχρεώσεις διατηρώντας έτσι το μεταξύ σας δέσιμο δυνατό!
Who is Who
H Δρ. Λίζα Βάρβογλη είναι ψυχολόγος και ψυχοθεραπεύτρια με μεταπτυχιακές σπουδές στα πανεπιστήμια Tufts, Northeastern και Harvard των ΗΠΑ. Έχει περισσότερες από 30.000 ώρες κλινικής εμπειρίας με χιλιάδες παιδιά, εφήβους, οικογένειες και ενήλικες. Είναι πιστο- ποιημένη θεραπεύτρια ψυχικού τραύματος με τη μέθοδο EMDR. Ολοκλήρωσε το πρόγραμμα Life Coaching του Harvard. Τα τελευταία 14 χρόνια διδάσκει στην Ιατρική Σχολή του Πανε- πιστημίου Αθηνών στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα «Επιστήμη του Στρες και Προαγωγή της Υγείας», συμμετέχοντας σε έρευνες και επιστημονικά συνέδρια. Πρόσφατα έγινε αναπλη- ρώτρια καθηγήτρια Ψυχολογίας στο American Hellenic University. H Δρ. Λίζα Βάρβογλη είναι επίσης διδακτικό μέλος της Έδρας της UNESCO Εφηβικής Υγείας και Ιατρικής καθώς και μέλος της Συντακτικής Επιτροπής ενός νέου περιοδικού της UNESCO για γονείς εφήβων. Έχει πλούσιο συγγραφικό έργο με περισσότερα από 80 επιστημονικά άρθρα δημοσιευμένα σε παγκόσμια έγκυρα επιστημονικά περιοδικά και 30+ ευπώλητα βιβλία για ανατροφή παι- διών και αυτοβελτίωση ενηλίκων. Είναι παντρεμένη και μητέρα τεσσάρων παιδιών.
