Φλώρα Κασσαβέτη,
Αυτό για το οποίο είμαστε βέβαιοι είναι ότι η γονιμότητα στα ζώα καθορίζεται από την εποχικότητα, καθώς ο οίστρος για τα περισσότερα είδη συμπίπτει με την περίοδο που οι θερμοκρασίες είναι υψηλές. Για τους ανθρώπους, αντίθετα, γνωρίζουμε ότι μπορούν να συλλάβουν και να γεννήσουν κάθε μήνα του έτους.
Παρόλα αυτά, τελευταίες έρευνες φέρνουν στο φως νέα στοιχεία για τις ευεργετικές επιπτώσεις του καλοκαιριού στη γονιμότητά μας, αλλά και τη σημασία της εποχικότητας γενικότερα στον αναπαραγωγικό μηχανισμό των ανθρώπων.
Τελικά είμαστε πιο γόνιμοι το καλοκαίρι;
Από τη Φλώρα Κασσαβέτη
Το μυστήριο της γονιμότητας που σχετίζεται με τον καλοκαιρινό ήλιο.
Η εποχικότητα είναι κάτι που φαίνεται να επηρεάζει την ανθρώπινη αναπαραγωγή για άγνωστους λόγους.
Μια νέα μελέτη στην Αυστραλία διαπίστωσε ότι τα ποσοστά επιτυχίας της εξωσωματικής γονιμοποίησης (IVF) είναι πιο αυξημένα όταν η συλλογή ωαρίων γίνεται το καλοκαίρι. Η ίδια έρευνα έδειξε ότι δε φαίνεται να παίζει κανένα σημαντικό ρόλο ποια εποχή του χρόνου γίνεται η εμβρυομεταφορά κατεψυγμένων έμβρυων στη μήτρα, παρά μόνο η εποχή της ωοληψίας.
Πιο συγκεκριμένα, η έρευνα έδειξε ότι εάν τα ωάρια συλλεγούν το καλοκαίρι, το ποσοστό ζωντανών γεννήσεων είναι 31% ενώ αν η συλλογή τους γίνει το φθινόπωρο, το ποσοστό ζωντανών γεννήσεων είναι 26%.
Ενώ προηγούμενες μελέτες διαπίστωσαν ότι οι εποχές δεν έχουν επίδραση στις εμβρυομεταφορές, την εμφύτευση, την εγκυμοσύνη ή τα ποσοστά ζωντανών γεννήσεων, η ωοληψία φαίνεται να επηρεάζεται.
Οι ερευνητές με επικεφαλής τον γυναικολόγο Sebastian Leathersich του King Edward Memorial Hospital ανέλυσαν δεδομένα από 3.657 εμβρυομεταφορές που πραγματοποιήθηκαν από μία μόνο κλινική γονιμότητας στο Περθ.
Από όλα τα κατεψυγμένα έμβρυα, εκείνα που προέκυψαν από ωάρια που συλλέχθηκαν σε ημέρες με περισσότερες από 10 ώρες ηλιοφάνειας είχαν 28% περισσότερες πιθανότητες να οδηγήσουν σε ζωντανή γέννηση από εκείνα που συλλέχθηκαν όταν ο ήλιος έλαμπε για λιγότερο από 7 ώρες την ημέρα.
Ωστόσο, η θερμοκρασία της ημέρας δεν φάνηκε να έχει κανέναν αντίκτυπο.
Μια παρόμοια μελέτη του 2022 διαπίστωσε ότι η εποχή και η θερμοκρασία κατά τη στιγμή της ωοληψίας επηρέασαν σημαντικά το επακόλουθο ποσοστό γεννήσεων.
Συγκεκριμένα, τα ωάρια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού στη Βοστώνη είχαν 42% περισσότερες πιθανότητες να οδηγήσουν σε ζωντανή γέννηση από εκείνα που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Η ίδια έρευνα έδειξε ότι τα ωάρια που συλλέχθηκαν τις θερμότερες ημέρες είχαν 34% περισσότερες πιθανότητες να οδηγήσουν σε ζωντανή γέννηση από τα ωάρια που συλλέχθηκαν τις πιο κρύες ημέρες.
Ποιο είναι το κοινό συμπέρασμα των δυο ερευνών
Τα ευρήματα δείχνουν ότι οι εποχές μπορεί να έχουν σημαντική επίδραση στη λειτουργία των ωοθηκών της γυναίκας, αν και όχι απαραίτητα στη δεκτικότητα της μήτρας της ή στην πρώιμη ανάπτυξη ενός εμβρύου.
Οι δύο μελέτες διαφωνούν, ωστόσο, σχετικά με το αν η θερμοκρασία περιβάλλοντος ή η διάρκεια της έντονης ηλιοφάνειας είναι ο σημαντικότερος εποχιακός παράγοντας που επηρεάζει τη συλλογή ωαρίων.
Η έρευνα που έγινε στο Περθ της Αυστραλίας πάντως, έδειξε ότι ο κίνδυνος αποβολής ήταν υψηλότερος εάν η μέγιστη ημερήσια θερμοκρασία ήταν υψηλή κατά τη μεταφορά σε σύγκριση με τις ημέρες με χαμηλή μέγιστη θερμοκρασία.
Ποια είναι η εξήγηση;
Οι επικεφαλής της έρευνας εικάζουν ότι τα επίπεδα της Βιταμίνης D, η παραγωγή της οποίας στον οργανισμό επηρεάζεται από το ηλιακό φως, μπορεί να κρύβονται πίσω από αυτό το μυστήριο ή ακόμα και τα επίπεδα μελατονίνης, καθώς προηγούμενη έρευνα έχει δείξει ότι τα επίπεδα μελατονίνης μπορεί να εμπλέκονται στην ωρίμανση των ωαρίων. Παρόλα αυτά, θα πρέπει να τονίσουμε ότι δεν έχουν δοθεί ξεκάθαρες διευκρινήσεις για τον μηχανισμό που κρύβεται πίσω από αυτή τη συγκεκριμένη παράμετρο, που μπορεί να επηρεάσει την επιτυχία της εξωσωματικής.
Αλλαγές στις συστάσεις ωοληψίας;
Δεδομένης της αυξανόμενης χρήσης της κρυοσυντήρησης και των κατεψυγμένων εμβρυομεταφορών, τόσο οι γυναίκες όσο και οι κλινικοί γιατροί, με βάση τα δεδομένα των εν λόγω μελετών, θα μπορούσαν να προτιμήσουν η ανάκτηση ωαρίων και η κρυοσυντήρηση εμβρύων να γίνονται τους καλοκαιρινούς μήνες, με σκοπό την αύξηση των ποσοστών γεννήσεων ανά εμβρυομεταφορά. Οι συστάσεις αυτές, όμως, σε καμία περίπτωση δεν είναι επίσημες, καθώς απαιτείται περαιτέρω έρευνα.
Η έκθεση στον ήλιο μπορεί να έχει θετική επίδραση στη γονιμότητα
Μελέτη του Πανεπιστημίου του Τελ Αβίβ αναφέρει ότι η αυξημένη έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία μπορεί να βελτιώσει το ποσοστό γονιμότητας των γυναικών ηλικίας 30-40 ετών.
Πιο συγκεκριμένα, μια ερευνητική ομάδα από το Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ (TAU) και το Ιατρικό Κέντρο Sheba στο Tel Hashomer, αποκάλυψε ότι κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, οι γυναίκες ηλικίας μεταξύ 30 και 40 ετών βιώνουν αυξημένη έκκριση μιας ορμόνης από τις ωοθήκες τους που επηρεάζει τη γονιμότητα. Το φαινόμενο αποδίδεται στην αυξημένη έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία του ήλιου.
Η πρωτοποριακή έρευνα, τα αποτελέσματα της οποίας δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Steroids, διεξήχθη από τον καθηγητή Carmit Levy, τον διδακτορικό φοιτητή Roma Parikh και τον καθηγητή Yftach Gepner, όλοι από την Ιατρική Σχολή της TAU, και τη Δρ. Ruth Percik από το Ινστιτούτο Ενδοκρινολογίας στο Ιατρικό Κέντρο Sheba.
Πώς ακριβώς επηρεάζει ο ήλιος τις ωοθήκες;
«Είναι γνωστό ότι οι ωοθήκες εκκρίνουν την αντιμυλλέριο ορμόνη (AMH)», εξηγεί ο Δρ. Percik και συνεχίζει λέγοντας: «Ενώ το επίπεδο ορμονών είναι συγκεκριμένο για κάθε γυναίκα σε μια δεδομένη χρονική στιγμή και δεν παρέχει μια οριστική αξιολόγηση της κατάστασης της γονιμότητάς της, η αξιολόγηση της αξίας, της τάσης και της σύγκρισης με την αντίστοιχη ηλικιακή ομάδα είναι ο καλύτερος δείκτης γονιμότητας». Για τον λόγο αυτό, κάθε γυναίκα που θέλει να μείνει έγκυος, ή προσπαθεί ενεργά να συλλάβει, κάνει την εξέταση AMH. Στο Ισραήλ, όλες αυτές οι εξετάσεις κατευθύνονται στο κεντρικό εργαστήριο στη Sheba. Η ερευνητική μας ομάδα διερεύνησε την εποχική μεταβλητότητα των εξετάσεων AMH, προκειμένου να μετρήσει πώς οι ωοθήκες ανταποκρίνονται στην υπεριώδη ακτινοβολία.
Οι ερευνητές συνέκριναν τα αποτελέσματα της AMH 2.235 γυναικών που είχαν εκτεθεί στην ακτινοβολία του ήλιου. Για τις νεότερες γυναίκες, ηλικίας 20-29 ετών, δεν εντοπίστηκε σχέση μεταξύ της έκθεσης στην υπεριώδη ακτινοβολία και των επιπέδων της AMH. Μεταξύ, όμως, των γόνιμων γυναικών ηλικίας 30 έως 40 ετών, προέκυψε ένα στατιστικά σημαντικό εποχιακό εύρημα: αυτές οι γυναίκες, των οποίων τα αποθέματα ωαρίων φυσιολογικά μειώνονται, ανταποκρίθηκαν θετικά στην έκθεση στον ήλιο.
«Με βάση τις προηγούμενες μελέτες μας, μπορούμε να επιβεβαιώσουμε ότι η έκθεση στον ήλιο αυξάνει τον μεταβολισμό, τη σεξουαλική διάθεση, ενώ γνωρίζουμε ότι στα ζώα μπορεί να επεκτείνει την περίοδο του οίστρου», εξηγεί από την άλλη ο καθηγητής Levy. «Πρόκειται για μια προκαταρκτική, πρωτοποριακή επιδημιολογική μελέτη σε ανθρώπους και πρέπει να είμαστε προσεκτικοί σχετικά με το συμπέρασμα μιας αιτιώδους σχέσης μεταξύ της γονιμότητας στις γυναίκες και της έκθεσης στην υπεριώδη ακτινοβολία. Είναι πιθανό η άτριχη φύση μας να μας κάνει ακόμα πιο ευαίσθητους στην ηλιακή ακτινοβολία. Η έρευνά μας δείχνει ότι το γυναικείο αναπαραγωγικό σύστημα είναι πράγματι πιο γόνιμο το καλοκαίρι, αλλά δεν έχουμε ακόμα πληροφορίες σχετικά με τον μηχανισμό ή τα πραγματικά ποσοστά επιτυχίας».
Γιατί η επίδραση του ήλιου είναι πιο έντονη για τη γονιμότητα στις γυναίκες άνω των 35;
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον εύρημα είναι η απουσία αυτού του αποτελέσματος μεταξύ των νεότερων γυναικών, στα 20 τους. Σύμφωνα με τον Δρ. Percik, αυτό μπορεί να αποδοθεί στο μεγάλο απόθεμα ωαρίων που έχουν οι νεαρές γυναίκες. «Με βάση τη δική μου ερμηνεία των ευρημάτων, οι γυναίκες στην αρχή της αναπαραγωγικής τους ηλικίας χρειάζονται λιγότερα σήματα από τον ήλιο, τα οποία επηρεάζουν τις ορμονικές οδούς που δεν έχουν ακόμη μελετηθεί επαρκώς» καταλήγει ο γιατρός, τονίζοντας ότι απαιτείται περαιτέρω έρευνα, προκειμένου να καθοριστεί εάν η έκθεση στον ήλιο βοηθά πραγματικά τη γονιμότητα και πόση έκθεση απαιτείται.
Γιατί τον Σεπτέμβριο γεννιούνται περισσότερα μωρά;
Γνωρίζατε ότι ο Σεπτέμβριος είναι ο πιο δημοφιλής μήνας γέννησης σε όλη την Αμερική;
Περισσότερα μωρά γεννιούνται κάθε μέρα τον Σεπτέμβριο από ό,τι οποιονδήποτε άλλο μήνα του έτους.
Γιατί όμως γεννιούνται περισσότερα μωρά τον Σεπτέμβριο; Οι ειδικοί της γονιμότητας απαντούν ότι αυτό έχει να κάνει με το τι ακριβώς συμβαίνει 9 μήνες πριν…
Ποια είναι η πιθανή εξήγηση
Φαίνεται ότι στις περισσότερες περιοχές του κόσμου ο Δεκέμβριος είναι ο μήνας του έτους με τις περισσότερες συλλήψεις αναλογικά με τους άλλους. Γιατί όμως;
Όπως ίσως γνωρίζετε, η εγκυμοσύνη διαρκεί περίπου εννέα μήνες ή 40 εβδομάδες. Έτσι, τα περισσότερα από τα τελειόμηνα μωρά που γεννιούνται τον Σεπτέμβριο έχουν συλληφθεί τον Δεκέμβριο.
Οι ειδικοί εκτιμούν ότι το πιο αυξημένο ποσοστό γεννήσεων τον Σεπτέμβριο πιθανότατα επηρεάζεται από το αυξημένο επίπεδο σεξουαλικής δραστηριότητας των ζευγαριών κατά τη διάρκεια των περιόδων των διακοπών των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, εννέα μήνες πριν από τον Σεπτέμβριο.
Εκτιμάται μάλιστα ότι ο υψηλός αριθμός γεννήσεων τον Σεπτέμβριο συνδέεται με την αύξηση της κατανάλωσης αλκοόλ, των αδειών και των πάρτι τα Χριστούγεννα, τα οποία έχουν συνδεθεί με αυξημένο αριθμό σεξουαλικών επαφών.
Ωστόσο, είναι επίσης γνωστό ότι διασκεδάζουμε, παίρνουμε άδεια, πίνουμε και κάνουμε σεξ τους καλοκαιρινούς μήνες. Ποια είναι λοιπόν η διαφορά; Γιατί τα ποσοστά σύλληψης είναι τόσο υψηλότερα τον Δεκέμβριο;
Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Journal of Obstetrics &; Gynecology ανέλυσε στοιχεία που δείχνουν ότι τα ζευγάρια έχουν στην πραγματικότητα περισσότερες πιθανότητες να συλλάβουν τον χειμώνα. Μια ανάλυση που εξέτασε πάνω από 1 εκατομμύριο γεννήσεις, έδειξε ότι οι γεννήσεις είναι πολύ πιο πιθανό να συμβούν τους καλοκαιρινούς μήνες, καθώς η χειμερινή περίοδος έχει κάποια «βιολογικά προνόμια» που υποστηρίζουν την εγκυμοσύνη.
Ας εξερευνήσουμε αυτές τις εποχιακές επιδράσεις στη γονιμότητα και ας μάθουμε γιατί ο Δεκέμβριος είναι ο μήνας που είναι πιο πιθανό να μείνει μια γυναίκα έγκυος.
Κάποιες έρευνες δείχνουν ότι υπάρχει επιδείνωση της ποιότητας του σπέρματος κατά τους ζεστούς καλοκαιρινούς μήνες στις περιοχές νοτιότερα του Ισημερινού. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μείωση του ποσοστού γεννήσεων τον χειμώνα και την άνοιξη. Τα στοιχεία από μελέτες δείχνουν επίσης ότι οι άνθρωποι έχουν εποχιακές αιχμές γονιμότητας κατά το χειμερινό ηλιοστάσιο, είτε αυτό συμπίπτει με τη μια εορταστική περίοδο είτε όχι, υποδεικνύοντας ότι η θερμοκρασία και οι εποχιακές διακυμάνσεις επηρεάζουν περισσότερο τα ποσοστά σύλληψης από την αυξημένη συχνότητα του σεξ.
Γιατί θέλουμε περισσότερο σεξ το καλοκαίρι, σύμφωνα με την επιστήμη
Σύμφωνα με μελέτες από διάφορα τα πεδία της επιστήμης, οι άνθρωποι είναι βιολογικά προγραμματισμένοι να θέλουν σεξ όλο τον χρόνο. Παρόλα αυτά, οι εξελικτικοί βιολόγοι και σεξολόγοι ψυχοθεραπευτές έχουν μελετήσει την εποχική λίμπιντο του ανθρώπινου είδους, καταλήγοντας στο ίδιο συμπέρασμα. Η συσχέτιση που εντοπίζουν είναι ότι τους μήνες που αυξάνει η θερμοκρασία -το καλοκαίρι δηλαδή- αυξάνει και η σεξουαλική δραστηριότητα των ανθρώπων.
Έρευνα μάλιστα διαπίστωσε ότι ο Ιούλιος είναι μακράν ο πιο σεξουαλικά ενεργός μήνας του έτους. Ακολουθούν ο Ιούνιος και ο Αύγουστος. Στοιχεία από το Nature and Bloom επισημαίνουν ότι το καλοκαίρι τα παράπονα για την έλλειψη σεξ μειώνονται κατά 21%.
Η Lynda Boothroyd, Καθηγήτρια Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Durham, η οποία ειδικεύεται στην εξελικτική σεξουαλική συμπεριφορά, επισημαίνει: «Δεν υπάρχει λόγος να αναζητήσουμε έναν μηχανισμό που έχει σχεδιαστεί για να αυξάνει το σεξ σε συγκεκριμένες περιόδους του έτους. Αυτό που πρέπει να μελετήσουμε είναι τις πολλές γενικότερες ανθρώπινες γνωστικές λειτουργίες που οδηγούν σε αυτές τις συμπεριφορές».
Αν όμως δεν είμαστε προορισμένοι να κάνουμε περισσότερο σεξ το καλοκαίρι, γιατί να το επιθυμούμε περισσότερο όταν κάνει ζέστη; Kαι τι ρόλο παίζει ο παράγοντας γονιμότητα στη συγκεκριμένη συσχέτιση;
Τι απαντούν οι ειδικοί
Η ζέστη κάνει τους χτύπους της καρδιάς μας να χτυπούν δυνατά
«Η ζέστη κάνει την καρδιά μας να χτυπά πιο γρήγορα, αυξάνοντας την κυκλοφορία του αίματος», λέει η Kathleen Bryson, εξελικτική ανθρωπολόγος ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.
«Αυτό το φαινόμενο μιμείται τα σημάδια σεξουαλικής διέγερσης, τα οποία θα μπορούσαν ενδεχομένως να αυξήσουν την προθυμία και δεκτικότητά μας για σεξ».
Το φως μάς κάνει να νιώθουμε περιπετειώδεις
«Οι άνθρωποι έχουν διαφορετική ευαισθησία στο φως και στους ρυθμούς φωτός-σκότους», λέει η Bryson. «Οι εποχές μπορούν σίγουρα να επηρεάσουν τη διάθεση. Έχω δημοσιεύσει έρευνες που δείχνουν ότι οι άνθρωποι είναι πιο ανεκτικοί στην ασάφεια τους θερμότερους μήνες. Αυτό ουσιαστικά σημαίνει ότι είναι πιο ανοιχτοί σε νέες εμπειρίες. Αυτό μπορεί επίσης να κάνει ένα άτομο πιο πιθανό να είναι σεξουαλικά δεκτικό. Υποψιάζομαι – αν και σπεύδω να πω ότι δεν είμαι ενδοκρινολόγος – ότι αυτό μπορεί να οφείλεται στην αύξηση της σεροτονίνης, χάρη στα επίπεδα φωτός και όχι στην ίδια την αυξημένη θερμοκρασία».
Οι ορμόνες επίσης συμμετέχουν στο παιχνίδι
«Η έρευνα δείχνει ότι οι μήνες με μεγαλύτερη διάρκεια ημέρας συνδέονται με υψηλότερα ποσοστά ωορρηξίας, υποδηλώνοντας ένα εποχιακό μοτίβο απελευθέρωσης ωχρινοτρόπου ορμόνης», εξηγεί ο Ashwini Nadkarni, Καθηγητής Ψυχιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ και συνεχίζει:
«Οι άνδρες μπορεί επίσης να απολαμβάνουν μια ορμονική «ένεση», καθώς υπάρχουν μελέτες που επιβεβαιώνουν ένα εποχιακό μοτίβο στις αλλαγές στα επίπεδα τεστοστερόνης. Η αύξηση της λίμπιντο το καλοκαίρι ισχύει και για τα δύο φύλα».
Οι αισθήσεις οξύνονται
Σύμφωνα με τους ειδικούς της εξελικτικής, «επειδή οι άνθρωποι ήταν πιο πιθανό να είναι έξω το καλοκαίρι από ότι το χειμώνα, που το κρύο τους κρατούσε μέσα στις σπηλιές, οι αισθήσεις τους οξύνονται τους καλοκαιρινούς μήνες, για να τους προστατεύσουν από τους πιθανούς κινδύνους εκεί έξω», εξηγεί η Marian O’Connor, ψυχοθεραπεύτρια στο Tavistock Relationships. Παρατηρείται δηλαδή μια όξυνση στην όραση, ακοή, όσφρηση, γεύση, αφή στο ανθρώπινο είδος κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, που λειτουργεί ως φίλτρο προστασίας από πιθανούς κινδύνους. Ως εκ τούτου, όμως, το σώμα είναι πιθανό να ανταποκρίνεται περισσότερο στο άγγιγμα και στα άλλα ερεθίσματα το καλοκαίρι, εξηγεί η ειδικός.
Η θέα της γυμνής σάρκας είναι διεγερτική
«Το καλοκαίρι ο ρουχισμός αφήνει μεγαλύτερη έκταση του ανθρώπινου σώματος ακάλυπτη, με λίγα λόγια οι άνθρωποι φορούν λιγότερα ρούχα στη ζέστη», εξηγεί η O’Connor. «Αυτή η οπτική διέγερση μπορεί να ξυπνήσει στους ανθρώπους τη βιολογική ανάγκη για σεξ και να τους κάνει να νιώσουν πιο αισθησιακοί».
Βελτιώνεται η διάθεση
Η καλοκαιρινή ηλιοφάνεια μας κάνει αναμφισβήτητα πιο ευτυχισμένους και οι ευκαιρίες για διακοπές πιο χαλαρούς. «Συχνά όταν νιώθουμε χαλαροί και χαρούμενοι, θέλουμε και σεξ».
Ποιους μήνες του χρόνου γεννιούνται τα περισσότερα μωρά;
Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία του CDC από το 2010, αυτοί είναι οι πιο συνηθισμένοι μήνες γέννησης:
Κατά μέσο όρο ~ 11.700 μωρά γεννήθηκαν κάθε μέρα τον Σεπτέμβριο
Κατά μέσο όρο ~ 11.300 μωρά γεννήθηκαν κάθε μέρα τον Αύγουστο
Κατά μέσο όρο ~ 11.100 μωρά γεννήθηκαν κάθε μέρα τον Ιούλιο
Οι λιγότερο δημοφιλείς μήνες γέννησης είναι οι χειμερινοί μήνες.
Πιο συγκεκριμένα:
Κατά μέσο όρο ~ 10.800 μωρά γεννήθηκαν κάθε μέρα τον Φεβρουάριο
Κατά μέσο όρο ~ 10.400 μωρά γεννήθηκαν κάθε μέρα τον Ιανουάριο
Φλώρα Κασσαβέτη,Δημοσιογράφος – Συντάκτης Υγείας – Συγγραφέας.
